Ashby Donald; commercial speech en uitingsvrijheid in het auteursrecht

18-08-2014 Print this page
B913153

IER 2014/4, nr. 36, p. 242-245, Madeleine de Cock Buning: "Het EHRM heeft met het arrest Ashby Donald het externe communicatievrijheidsperspectief dwingend toegevoegd aan de rechtvaardiging van de handhaving van het auteursrecht. Uit het arrest volgt dat uit het enkele feit dat de regeling van het auteursrecht voorschriften in het belang van de informatievrijheid kent (o.a. het stelsel van beperkingen), niet geconcludeerd kan worden dat externe toetsing aan de informatievrijheid achterwege kan blijven (indien een daarop gericht verweer wordt gevoerd). Wel draagt die omstandigheid ertoe bij dat het EHRM de nationale uitspraak in de meeste gevallen zal respecteren. Hoe ruimer de beoordelingsmarge is die de nationale rechter wordt gegund, hoe waarschijnlijker dat is. Daarbij heeft wel te gelden dat wanneer er – anders dan bij gevallen van commercial speech - sprake is van een beperktere beoordelingsmarge, het EHRM wel degelijk de eigen toetsing in de plaats zal kunnen stellen van die van de nationale rechter en zal oordelen dat sprake is van schending van artikel 10 EVRM.

Zo leert Ashby Donald ons dat (de handhaving van) het auteursrecht, door bijvoorbeeld het opleggen hoge boetes, onder omstandigheden een disproportionele beperking van de uitingsvrijheid kan vormen, zeker wanneer sprake is van werken waarvan de publicatie bijdraagt aan het maatschappelijk debat. Vanwege het feit dat het hier ging om een geval van commercial speech is het Hof daarbij vooralsnog niet toegekomen aan het geven van een toetsingskader voor de auteursrechtelijke praktijk. Naar verwachting zal het in volgende arresten meer houvast kunnen bieden. En daarbij kan dus zeker niet worden uitgesloten dat bij het opleggen van beperkingen ten aanzien van publicaties die bijdragen aan het maatschappelijk debat, het Hof nationale rechters minder afwegingsruimte zal laten en strikter zal afwegen of aan de noodzakelijkheid- en proportionaliteitsvoorwaarden van lid 2 van artikel 10 EVRM is voldaan. In die gevallen zal het auteursrecht mogelijk moeten wijken voor de uitingsvrijheid."

Het EHRM-arrest Ashby Donald vindt u hier.