Het misbruikverbod op het internet: onlineplatforms als poortwachters van persoonsgegevens

Computerrecht 2014/38, p. 89-94, Inge Graef: "Aangezien het recht op dataportabiliteit gebruikers meer controle zal geven over hun gegevens in het digitale tijdperk, draagt het bij aan de bevordering van het recht op bescherming van persoonsgegevens zoals opgenomen in artikel 8 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. Dat neemt echter niet weg dat het recht op dataportabiliteit ook een mededingingsrechtelijke kant heeft. In een speech heeft de Eurocommissaris voor mededinging dit bevestigd door te stellen dat het voorgestelde recht ook aan het hart van het mededingingsbeleid ligt, omdat de overdraagbaarheid van data cruciaal is in marken waar daadwerkelijke mededinging vereist dat gebruikers gemakkelijk kunnen switchen door hun gegevens met zich mee te nemen. Het kan daarom niet worden uitgesloten dat de Europese Commissie ook actie zal ondernemen op grond van het mededingingsrecht als een bedrijf met een economische machtspositie gebruikers niet toestaat om hun gegevens over te dragen naar een ander systeem.

Handhaving van dataportabiliteit onder het mededingingsrecht zal aan belang winnen als het door het Europees Parlement gewijzigde vorm van het recht op dataportabiliteit wordt aangenomen. Zoals hierboven beschreven, kan onder de formulering van het Europees Parlement slechts een beroep worden gedaan op het recht op dataportabiliteit als directe overdracht van persoonsgegevens al technisch haalbaar en mogelijk is. Indien technische maatregelen voor gegevensoverdracht ontbreken, kan alleen het mededingingsrecht nog soelaas bieden. Het lopende onderzoek van de Europese Commissie naar Google bevestigt dat de overdraagbaarheid van gegevens een rol kan spelen binnen het mededingingsrecht. Eén van de zorgen die de Commissie in de Google-zaak heeft geuit ziet op de portabiliteit van advertentiecampagnes op Google’s advertentieplatform AdWords. De Commissie is vooral bezorgd dat Google contractuele beperkingen oplegt aan softwareontwikkelaars die hen belet om middelen te ontwikkelen voor de overdracht van zoekadvertentiecampagnes van AdWords naar andere advertentienetwerken. Deze situatie is vergelijkbaar met de onmogelijkheid van gebruikers van sociale netwerken om hun profiel naar een ander platform te verplaatsen. De Europese Commissie stelt dat Google de mogelijkheid van zijn gebruikers, in dit geval de adverteerders op AdWords, beperkt om hun gegevens, de advertentiecampagnes, te verplaatsen naar een ander advertentienetwerk. Het feit dat de Commissie actie onderneemt in de Google-zaak laat zien dat het bestaan van beperkingen op de overdraagbaarheid van gegevens een grond is voor mededingingsrechtelijk optreden."