Nationaal dreigingsbeeld 2012: merkfraude

18-03-2013 Print this page
B912191

Nationaal dreigingsbeeld 2012: Georganiseerde criminaliteit, KLPD-IPOL, Bijlage bij Kamerstuk, Tweede Kamer 2012-2013, 29 911, nr. 79, paragraaf 2.8 Merkfraude.

2.8.2 Empirie
Omvang - De kennis omtrent de omvang van dit probleem is gefragmenteerd. De beschikbare cijfers hebben soms betrekking op de gehele wereldhandel, soms op de Europese Unie (EU) en soms op Nederland. Vast staat dat merkfraude een breed scala aan producten raakt. De bekendste daarvan zijn kleding, parfum, horloges en sigaretten. (...) Jaarlijks neemt de douane weliswaar een groot aantal namaakgoederen in beslag, maar er zijn dermate grote fluctuaties tussen de jaren dat aan de cijfers geen conclusies kunnen worden verbonden.

Aard - De productie van en handel in valse en nagemaakte merkartikelen is een grensoverschrijdend delict. De EU is een aantrekkelijke markt voor namaakgoederen, omdat de landen samen de grootste handelsnatie ter wereld vormen. Een groot deel van de namaakgoederen die bij de EU-grenzen onderschept worden, komt uit China (54% in 2008). Ook uit de Verenigde Arabische Emiraten (12%) en Taiwan (10%) zijn relatief veel namaakgoederen afkomstig. Van het totale aantal onderschepte namaakgoederen in 2008, kwam 80 procent de EU binnen via zeevervoer. Nederland vormt een relatief kleine afzetmarkt voor namaakgoederen, maar is wel een belangrijk doorvoerland vanwege de twee grote mainports: de haven van Rotterdam en de luchthaven Schiphol. De handel in namaakgoederen is lucratief. Volgens een aantal bronnen zijn de verdiensten zelfs hoger dan voor de smokkel van drugs. Dit komt onder andere vanwege de hoge marges op de afgezette goederen en de lage risico's. Volgens de EU heeft een vervalser bijvoorbeeld al winst op zijn investering wanneer hij erin slaagt slechts een van zijn tien containers met namaaksigaretten de grens over te krijgen. De combinatie van kleine risico's en hoge marges maakt van merkfraude een laagdrempelig delict.

Daders en dadergroepen - Er is weinig bekend over de verdachten van merkfraude. De voornaamste reden daarvoor is dat de productie van namaakartikelen buiten Nederland plaatsvindt. (...)

Gevolgen - Er kan een viertal soorten gevolgen van merkfraude onderscheiden worden. In de eerste plaats is dat verlies van afzetmarkt. Het bedrijf of concern waarvan de producten nagemaakt worden, verliest afzetmogelijkheden. Nu kan niet beweerd worden dat voor elk gekocht namaakproduct het echte op de plank blijft liggen. Het is evident dat in ieder geval een deel van de namaakartikelen niet in plaats van echte merkartikelen wordt gekocht. De namaakproducten zijn immers zo populair omdat ze vele malen goedkoper zijn. De precieze omvang van dit omzetverlies is niet bekend en wellicht ook helemaal niet te berekenen. Ten tweede wordt afbreuk gedaan aan het originele merk. Doordat de kwaliteit van de namaakartikelen vaak beduidend slechter is dan van de echte, kan grootschalige verkoop ervan afbreuk doen aan de kracht en het imago van het merk. Tegelijkertijd zorgt de verkoop van namaakproducten gratis voor een bredere naamsbekendheid, een van de belangrijkste doelstellingen van reclame. Ook ontstaan risico's voor de consument. Namaakproducten worden niet onderworpen aan de strenge eisen en tests waaraan de merkproducten wel moeten voldoen. De consument is vooral slachtoffer omdat het aangekochte namaakproduct van inferieure kwaliteit kan zijn. Ten slotte zijn er gederfde belastinginkomsten.
De mate waarin deze gevolgen specifiek Nederland treffen, is moeilijk te kwantificeren. Zolang er weinig zicht is op de omvang van gederfde inkomsten voor bedrijven of op de impact van merkfraude op de Nederlandse economie, kan de ernst van bovenstaande gevolgen niet worden aangegeven.

2.8.3 Verwachtingen en kwalificatie
Er is een aantal factoren dat invloed heeft op de toekomstige ontwikkeling van merkfraude. (...) Zoals zo veel sectoren is ook deze gevoelig voor het toenemende gebruik van internet als verkoopkanaal. Door de relatieve anonimiteit van internet is het een aantrekkelijk instrument om illegale handel te drijven. De verwachting is dat namaakartikelen steeds vaker via internet te koop zullen worden aangeboden. Of dit ten koste gaat van de meer conventionele manieren om de spullen aan de man te brengen, valt niet te zeggen. Er zijn aanwijzingen dat China een begin maakt met een intensievere aanpak van de productie in dat land van valse merkartikelen. China voelt zelf ook steeds meer de negatieve kanten van de namaakindustrie. Indien dit doorzet, zal het aanbod van namaakartikelen kleiner worden (...).

Lees hier meer (ook acquisitiefraude, telecomfraude en kunst- en antiekgerelateerde criminaliteit).