Nederlandse rechter niet bevoegd jegens in Saoedi-Arabië gevestigde Saudi Aramco

Geen forum contractus: ovk bepaalt niets over plaats van levering, aardappelzetmeel in Saoedi-Arabië geleverd. Geen forum delicti: gestelde onrechtmatig handelen betreft een verbintenis uit overeenkomst en niet uit onrechtmatige daad. Geen forum necessitatis: onvoldoende aannemelijk dat in Saoedi-Arabië geen behoorlijke rechtsgang bestaat. Geen forum arresti door derdenbeslag op AOC: geen verhaalmogelijkheden.

IPR

[X] produceert en levert gemodificeerd aardappelzetmeel dat wordt gebruikt bij het boren naar olie. Saudi Aramco exploiteert een oliemaatschappij en gebruikt gemodificeerd aardappelzetmeel bij het boren naar olie. Hierbij heeft zij gebruik gemaakt van aardappelzetmeel van [X]. [X] vordert onder meer een schadevergoeding omdat de overeenkomst voor levering van het aardappelzetmeel tussen [X] en Saudi Aramco zonder redelijke opzegtermijn zou zijn opgezegd. De rechtbank heeft zich niet-ontvankelijk verklaard (IEPT20130703). Het hof bekrachtigt het vonnis.

Het hof stelt voorop dat de hoofdregel, artikel 2 Rv, forum rei, niet voor bevoegdheid zorgt, nu Saudi Aramco niet in Nederland is gevestigd. Ook op grond van het forum contractus kan geen bevoegdheid worden verkregen. De overeenkomst tussen partijen bepaalt niets over de plaats van levering, terwijl het aardappelzetmeel in Saoedi-Arabië is geleverd, zodat aan de rechter van dat land rechtsmacht toekomt. Het forum delicti biedt ook geen soelaas, omdat het onrechtmatige handelen, waarvan [X] Saudi Aramco verwijt, verband houdt met een verbintenis uit overeenkomst, waardoor met deze overeenkomst rekening moet worden gehouden om het geschil te beslechten. Er is dus sprake van een verbintenis uit overeenkomst en niet van een verbintenis uit onrechtmatige daad.

Voorts zorgt het forum necessitatis niet voor bevoegdheid van de Nederlandse rechter. [X] heeft, in het licht van de gemotiveerde betwisting van Saudi Aramco, niet aannemelijk gemaakt dat in Saoedi Arabië geen sprake is van een behoorlijke rechtsgang en dat zij daarin als westerse onderneming achtergesteld zou worden bij Saoedische bedrijven. Ten slotte kan niet op grond van het forum arresti bevoegdheid worden verkregen. [X] heeft beslag gelegd op de vordering die Saudi Aramco uit hoofde van de rekening-courantverhouding met AOC op AOC heeft. Het hof oordeelt dat het forum arresti inbreuk op de hoofdregel van het forum rei maakt, waardoor artikel 767 Rv terughoudend moet worden toegepast. De ratio van het artikel is dat moet worden voorkomen dat bevoegdheid wordt gevestigd door een derdenbeslag dat geen doel treft omdat de derde aan de debiteur niets verschuldigd is of niets van de debiteur onder zich heeft. Nu AOC heeft verklaard niets aan Saudi Aramco verschuldigd te zijn is geen sprake van een “uitdrukkelijke omschrijving” uit artikel 767 Rv en wordt ook bevoegheid op grond van het forum arresti afgewezen.

 
IEPT20150217, Hof Arnhem-Leeuwarden, Saudi Aramco

(ECLI-versie)