Verzoek van Polen tot nietigverklaring van verplichtingen die worden opgelegd aan aanbieders van een onlinedienst voor het delen van content “Uploadfilter” artikel 17 richtlijn DSM, afgewezen: uploadfilter kan een beperking van de vrijheid van meningsuiting en informatie (artikel 11 Handvest) vormen, welke beperking aan de Uniewetgever is toe te rekenen. Deze beperking van de vrijheid van meningsuiting is bij wet gesteld (artikel 17 lid 4 onder b en c, in fine DSM): formulering van deze bepaling beoogt te verzekeren dat de opgelegde verplichtingen aangepast aan de omstandigheden van het geval van de verschillende aanbieders van olinediensten. De beperking eerbiedigt het gewwarborgde recht van vrijheid van meningsuiting: uit artikel 17, leden 7 en 9 DSM-richtlijn blijkt dat de Uniewetgever heeft bepaald dat de uitvoering van artikel 17 lid 4 onder b en c in fine er niet toe kan leiden dat die aanbieders maatrgelen vaststellen die afbreuk doen aan de vrijheid van meningsuiting van gebruikers die geen auteursrechtinbreuken plegen. Evenredigheidstoetsing: Noodzaak: de bescherming van de intellectuele eigendomsrechten, artikel 17 lid 2 Handvest, teneinde bij te dragen tot een goede en eerlijke werking van de markt voor auteursrechten. De regeling die de inmenging in de vrijheid van meningsuitng bevat duidelijke en nauwkeurige regels over de reikwijdte en de toepassing van de maatregel en is omkleed met passende waarborgen ter bescherming van de vrijheid van meningsuiting.
De Republiek Polen heeft een beroep ingesteld dat primair strekt tot nietigverklaring van artikel 17, lid 4, onder b) en onder c), in fine, van richtlijn 2019/790, en subsidiair tot nietigverklaring van dat artikel in zijn geheel. Zij betoogt in wezen dat deze bepalingen de aanbieders verplichten om door middel van automatische filtersoftware preventief toezicht uit te oefenen op alle content die hun gebruikers online willen plaatsen, zonder te voorzien in waarborgen die de eerbiediging van het recht op vrijheid van meningsuiting en van informatie(3) verzekeren.
Het Hof, dat uitspraak doet in Grote kamer, spreekt zich voor het eerst uit over de uitlegging van richtlijn 2019/790. Het verwerpt het beroep van Polen op grond dat de in deze richtlijn neergelegde verplichting voor de aanbieders om de door gebruikers online geplaatste content vooraf automatisch te controleren, is omkleed met passende waarborgen om ervoor te zorgen dat het recht op vrijheid van meningsuiting en van informatie van die gebruikers alsook het juiste evenwicht tussen dat recht en het recht op intellectuele eigendom worden geëerbiedigd.
De Republiek Polen verzoekt het Hof:
- artikel 17, lid 4, onder b) en onder c), in fine, van richtlijn 2019/790, dat wil zeggen voor zover het betrekking heeft op de bewoordingen „en alles in het werk hebben gesteld om toekomstige uploads ervan overeenkomstig punt b) te voorkomen”, nietig te verklaren;
- subsidiair, mocht het Hof oordelen dat de bestreden bepalingen niet van de overige in artikel 17 van die richtlijn opgenomen bepalingen kunnen worden gescheiden zonder de kern ervan te wijzigen, artikel 17 in zijn geheel nietig te verklaren.
40 Volgens de Republiek Polen zouden de aanbieders van onlinediensten voor het delen van content, om aan deze verplichtingen te kunnen voldoen en aldus in aanmerking te komen voor de in artikel 17, lid 4, van richtlijn 2019/790 bedoelde vrijstelling van aansprakelijkheid, namelijk verplicht zijn om alle door hun gebruikers geüploade content voorafgaand aan de verspreiding ervan onder het publiek te controleren. Daartoe zouden deze aanbieders, bij gebreke van andere bruikbare oplossingen, automatische filtersoftware moeten gebruiken.
41 Een dergelijk preventief toezicht vormt een bijzonder ernstige inmenging in het recht op vrijheid van meningsuiting en van informatie van gebruikers van onlinediensten voor het delen van content, aangezien hierdoor mogelijk rechtmatige content wordt geblokkeerd en zelfs al voordat de betrokken content wordt verspreid, automatisch door algoritmen zou worden bepaald of die content onrechtmatig is en dus moet worden geblokkeerd.
45 In dit verband moet worden opgemerkt dat de uitwisseling van informatie op internet via onlineplatformen voor het delen van content binnen de werkingssfeer van artikel 10 EVRM en artikel 11 van het Handvest valt.
86 In dit verband zij eraan herinnerd dat het Hof reeds heeft vastgesteld dat een filtersysteem dat mogelijkerwijs onvoldoende onderscheid maakt tussen illegale inhoud en legale inhoud, zodat de toepassing ervan zou kunnen leiden tot blokkering van legale communicatie, onverenigbaar is met het in artikel 11 van het Handvest gewaarborgde recht op vrijheid van meningsuiting en van informatie, en het juiste evenwicht tussen dat recht en het intellectuele-eigendomsrecht niet eerbiedigt.
IEPT20220426, HvJEU, Polen v Parlement en Raad
Zie ook Conclusie A-G:
Deze uitspraak wordt besproken in de volgende PO-webinar:
IE-Update 2022 2e kwartaal
