Arthur Zimin: "Scheldwoord als merk; het hek van de dam?"

05-03-2020 Print this page
B915982

Arthur Zimin (Van Kaam): "Scheldwoord als merk; het hek van de dam?"

 

"Vorig jaar gooide het Amerikaanse Supreme Court het verbod op de registratie van 'immorele' of 'schandalige' merken overboord.(1) Het verbod was in strijd met de vrije meningsuiting, en daarmee ongrondwettig. In hun minderheidsopinie waarschuwden enkele rechters destijds voor een weinig smaakvolle toekomst waarin "the most vulgar, profane or obscene words and images imaginable" als merk zouden worden ingeschreven. Helemaal ongelijk kregen ze niet: op de dag van de uitspraak probeerde men onder meer 'fuck you you fucking fuck' en 'same shit different day' als merk te registreren. Vorige week was het de beurt aan de hoogste rechter van de Europese Unie, het Hof van Justitie (HvJEU), om zich uit te spreken over vulgaire merken.(2)

 

De zaak ging om het volgende. Producent Constantin Film van de Duitse film Fack ju Göhte, wilde de titel registreren als Uniemerk. Volgens het Bureau voor intellectuele eigendom van de Europese Unie (EUIPO) was de titel echter vulgair en beledigend, en daarmee in strijd met de goede zeden. Op grond van artikel 7 lid 1f van verordening nr. 207/2009 (de oude Uniemerkverordening) werd de inschrijving daarom afgewezen. Na een gefaalde procedure bij het Gerecht van de EU, wendde Constantin Film zich tot het HvJEU.

 

Volgens het HvJEU verwijst het begrip 'goede zeden' naar de fundamentele morele waarden en normen waaraan een bepaalde samenleving op een gegeven moment belang hecht. Wat deze normen en waarden precies inhouden kan dus variëren per plaats en sociale context, en bij verloop van tijd. Voor de vraag of een merk strijdig is aan deze normen en waarden is smakeloosheid of een abstracte beoordeling onvoldoende. Vastgesteld moet worden dat het gebruik van het merk in de concrete en huidige maatschappelijke context door het relevante publiek daadwerkelijk als strijdig met de fundamentele morele waarden en normen van de samenleving zal worden beschouwd. Hierbij moet worden uitgegaan van de perceptie van een redelijke persoon met een gemiddelde gevoeligheids- en tolerantiedrempel, rekening houdend met:

"de context waarin met het merk in aanraking kan worden gekomen en, in voorkomend geval, met de bijzondere omstandigheden die eigen zijn aan het betrokken deel van de Unie. Daartoe zijn elementen zoals wetteksten en administratieve praktijken, de publieke opinie en, in voorkomend geval, de wijze waarop het relevante publiek in het verleden op dat teken of op overeenstemmende tekens heeft gereageerd, alsmede elk ander element dat het mogelijk maakt om de perceptie van dat publiek te beoordelen, relevant."

 

[...]

 

Wat betekent deze uitspraak in de praktijk? Kunnen we binnenkort de meest schrijnende merken verwelkomen, of zal de soep niet zo heet worden gegeten? Ik denk het laatste. In tegenstelling tot zijn Amerikaanse tegenhanger, heeft het HvJEU de goede zedentoets namelijk niet afgeschaft. Overduidelijk grensoverschrijdende gevallen zullen dus nog steeds nul op het rekest krijgen bij de registratie. Wel lijkt er meer ruimte geboden te worden voor de minder extreme gevallen. Aanwijzingen voor publieke acceptatie lijken namelijk al snel gevonden te kunnen worden in het succes van een merk, of de afwezigheid van controverse. De taak van het EUIPO om aan te tonen dat het publiek het merk in strijd met fundamentele normen en waarden acht, is daarentegen lastiger. Het is dan ook denkbaar dat het EUIPO hier niet altijd in zal slagen, en dat merken zoals 'FUCKING FREEZING', dat in 2011 nog geweigerd werd door het EUIPO, nu wel zullen worden geaccepteerd."

 

[...]

 

Lees het hele blog hier