B9 10195.
Rechtbank Maastricht, LJN: BT2791, 31 augustus 2011, CBS Outdoor B.V. tegen Reclamebureau Limburg B.V & Gemeente Sittard-Geleen (Afbeeldingen met dank aan Francis van Velsen, Fisal IP Law).
Auteursrecht. Bushokjes (abri’s). Eiser CBS stelt dat gedaagde RBL met de abri ‘EvoShel’ (afbeelding hier) inbreuk maakt op het auteursrecht van CBS m.b.t. het door haar ontworpen bushokje Aqui. De rechtbank wijst de inbreukvordering toe, maar onder voorbehoud van bewijslevering door eiseres van de rechtsgeldige overdracht van het auteursrecht aan de licentiegever. Een tweede bewijsopdracht betreft de stelling van CBS dat de Gemeente de inbreuk door RBL op het auteursrecht van CBS op de Aqui heeft uitgelokt. CBS dient te bewijzen dat de Gemeente er bij RBL op heeft aangedrongen om abri’s te vervaardigen en plaatsen die sterke gelijkenis vertonen met de Aqui, terwijl zij er rekening mee moest houden dat RBL daardoor inbreuk zou maken op de auteursrechten en/of onrechtmatig zou handelen jegens CBS.
Complicerende factor is dat de inbreukmakende ‘EvoShel’-abri’s bedoeld waren ter vervanging van de bestaande oude ‘Germano’-abri’s, die CBS in 2002 in Geleen heeft geplaatst. De Gemeente heeft er eerder bij CBS op aangedrongen deze te verwijderen om plaats te maken voor de EvoShels van de nieuwe concessiehouder RBL. CBS erkent dat zij tot verwijdering verplicht is nu haar concessie is geëindigd maar wil die verplichting opschorten zolang de Gemeente niet toezegt ter plaatse geen inbreukmakende abri’s te zullen plaatsen. Die vordering wordt afgewezen , waarbij de rechtbank wel opmerkt dat “Dit de merkwaardige situatie zou scheppen dat de Gemeente de gelegenheid krijgt bij de betrokken bushaltes EvoShels te doen plaatsen, ten aanzien waarvan zojuist is geoordeeld dat ze inbreuk maken op de Aqui. De rechtbank gaat ervan uit dat de Gemeente, mede uit een oogpunt van schadebeperking, daartoe vooralsnog niet zal overgaan.”
Ook in haar oordeel over de tenuitvoerlegging en de uitvoerbaarheid bij voorraad dringt de rechtbank aan op voorzichtigheid: “In het voorgaande is ten aanzien van de vorderingen over en weer reeds (al dan niet onder voorbehoud) geoordeeld of ze toewijsbaar zijn. De rechtbank zal thans geen van deze oordelen in een dictum opnemen, omdat enerzijds een spoedeisend belang bij afzonderlijke beslissing op één der vorderingen ontbreekt en anderzijds voorkomen dient te worden dat door gedeeltelijke tenuitvoerlegging de samenhang tussen de verschillende onderdelen van het geschil en de mogelijkheden van verrekening of minnelijke regeling verloren gaan. (…) [inbreuk kan] vérstrekkende financiële gevolgen hebben voor RBL en de Gemeente wanneer het t.z.t. in een bij voorraad uitvoerbare veroordeling wordt vervat. Gevolgen die, mocht het Hof in hoger beroep tot een ander oordeel komen, wellicht bezwaarlijk ongedaan kunnen worden ongedaan gemaakt. De rechtbank vindt hierin aanleiding om van dit tussenvonnis afzonderlijk hoger beroep toe te laten.
Inbreuk auteursrecht: 3.2.1 De rechtbank oordeelt dat de Aqui een werk in vorenbedoelde zin is. De maker, [betrokkene], heeft ter comparitie overtuigend uiteengezet dat het ontwerpen een abri meer is, althans dat de Aqui veel meer is, dan “drie muren, een dak en een informatiebord”. Creatieve keuzes van de maker, die daartoe niet werd genoodzaakt door eisen van functionaliteit of commercie (zoals die te vinden zijn in het Bestek aanbesteding Abri’s en 2m²-infopanelen van de Gemeente,) o.a. in (…) ook in de verklaring van de deskundige prof. ing. A.H. Marinissen, tot uitdrukking.
3.2.2 Zoals blijkt uit de in de dagvaarding opgenomen fotoserie en uit de genoemde verklaring van prof. Marinissen, maakt de EvoShel reeds op het eerste gezicht de indruk - op het voor de zitbank gebruikte materiaal na - een exemplaar van de Aqui te zijn. Bij nadere beschouwing blijken bij de EvoShel exact díe (als gezegd: niet door technische of commerciële noodzaak ingegeven) oplossingen te zijn gekozen die, zoals hiervoor overwogen, aan de Aqui zijn eigen, oorspronkelijk karakter verlenen en maken dat deze het persoonlijk stempel van [betrokkene] draagt.
Vorderingen tegen CBS: 3.3 Op de hiervoor onder 3.2.2 gegeven grond oordeelt de rechtbank dat RBL, door het verveelvoudigen (fabriceren) en openbaar maken (plaatsen) van de EvoShel inbreuk maakt op het auteursrecht van [betrokkene] op de Aqui.
Vorderingen tegen de Gemeente: 3.4 De toewijsbaarheid van de vorderingen (…) van CBS tegen de Gemeente, met uitzondering misschien van de vordering onder b (…) hangt ervan af of (...) de Gemeente (een van haar wethouders) er bij RBL op heeft aangedrongen om abri’s te vervaardigen en plaatsen die sterke gelijkenis vertonen met de Aqui, terwijl zij er rekening mee moest houden dat RBL daardoor inbreuk zou maken op de auteursrechten van [betrokkene] en/of onrechtmatig zou handelen jegens CBS. Op CBS rust de last om deze aan haar vordering ten grondslag gelegde en door de Gemeente betwiste rechtsfeiten te bewijzen, hetgeen haar dan ook wordt opgedragen.
Verwijdering: 3.8 Uit hetgeen hiervoor in conventie onder 3.4 is overwogen, volgt dat de vordering van de Gemeente genoemd bij 2.3.2 onder I (verwijdering van de Germano’s uit Geleen) toewijsbaar is. Dit zou overigens de merkwaardige situatie scheppen dat de Gemeente de gelegenheid krijgt bij de betrokken bushaltes EvoShels te doen plaatsen, ten aanzien waarvan zojuist (zie 3.3) is geoordeeld dat ze inbreuk maken op de Aqui. De rechtbank gaat ervan uit dat de Gemeente, mede uit een oogpunt van schadebeperking, daartoe vooralsnog niet zal overgaan.
3.9 Op de gronden hiervoor onder 3.7.2 gegeven, zal ook de vordering van de Gemeente tot vergoeding van de schade die zij stelt te lijden doordat zij de abri’s die CBS in strijd met haar contractuele verplichting niet heeft verwijderd, niet kan exploiteren, worden afgewezen. Onvoldoende betwist is immers de stelling van CBS dat de Gemeente de betroken abris’s aan RBL had kunnen overdragen.
Tenuitvoerlegging vonnis: 3.11 In het voorgaande is ten aanzien van de vorderingen over en weer reeds (al dan niet onder voorbehoud) geoordeeld of ze toewijsbaar zijn. De rechtbank zal thans geen van deze oordelen in een dictum opnemen, omdat enerzijds een spoedeisend belang bij afzonderlijke beslissing op één der vorderingen ontbreekt en anderzijds voorkomen dient te worden dat door gedeeltelijke tenuitvoerlegging de samenhang tussen de verschillende onderdelen van het geschil en de mogelijkheden van verrekening of minnelijke regeling verloren gaan.
3.12 Partijen twisten er tot slot over of het vonnis, indien daarin vorderingen van CBS mochten worden toegewezen, uitvoerbaar bij voorraad dient te worden verklaard en zo ja, of dit dient te gebeuren onder de voorwaarde dat CBS zekerheid stelt. Hierover behoeft de rechtbank thans niet te beslissen, nu dit vonnis - om de onder 3.11 gegeven reden - geen ten uitvoer te leggen beslissing omtrent enig onderdeel van het geschil bevat. Het bevat wel een antwoord op de vraag of de EvoShel inbreuk maakt op het auteursrecht op de Aqui, welke vraag kennelijk voor beide partijen principieel is en welk (positief) antwoord, de Gemeente stelt dit terecht, vérstrekkende financiële gevolgen kan hebben voor RBL en de Gemeente wanneer het t.z.t. in een bij voorraad uitvoerbare veroordeling wordt vervat. Gevolgen die, mocht het Hof in hoger beroep tot een ander oordeel komen, wellicht bezwaarlijk ongedaan kunnen worden ongedaan gemaakt. De rechtbank vindt hierin aanleiding om van dit tussenvonnis afzonderlijk hoger beroep toe te laten.
Lees het vonnis hier.
