Op 16 november 2022 is de digitaledienstenverordening (Digital Services Act, hierna: DSA) in werking getreden. De DSA harmoniseert de regels die van toepassing zijn op zogenaamde aanbieders van tussenhandeldiensten, waaronder online platforms, online marktplaatsen, sociale mediadiensten en internetaanbieders. De DSA heeft als doel te zorgen voor een veilige, voorspelbare en betrouwbare online omgeving, waarin de verspreiding van illegale online-inhoud en de maatschappelijke risico’s die de verspreiding van desinformatie of andere inhoud met zich kunnen brengen, worden aangepakt en waarin de grondrechten doeltreffend worden beschermd en innovatie wordt vergemakkelijkt. Daartoe bevat de DSA enerzijds een kader voor de aansprakelijkheid van aanbieders van tussenhandeldiensten voor door hun gebruikers verstrekte informatie en anderzijds een aantal zorgvuldigheidsverplichtingen waar deze aanbieders aan moeten voldoen bij het verlenen van hun diensten.
Consultatieperiode: 14 juli t/m 25 augustus 2023.
Dit wetsvoorstel voorziet in bepalingen ter uitvoering van de DSA. Het wetsvoorstel wijst de Autoriteit Consument en Markt (ACM) aan als digitaledienstencoördinator en als toezichthouder op het grootste deel van de verordening. Het wetsvoorstel wijst de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) aan als andere bevoegde autoriteit, voor het toezicht op twee verboden op het gebruik van profilering bij het tonen van reclames op online-interfaces van online platforms.
Het wetsvoorstel bevat regels over de bevoegdheden voor het toezicht op en de handhaving van de verordening door deze toezichthouders. Verder bevat het wetsvoorstel bepalingen over de samenwerking en gegevensuitwisseling tussen de AP en de ACM en over de samenwerking met de Europese Commissie. Tot slot voorziet het wetsvoorstel in een aantal wijzigingen van andere wetgeving.
Voor wie?
De DSA bevat geharmoniseerde regels voor aanbieders van zogenaamde "tussenhandeldiensten", ook wel tussenpersonen genoemd. Tussenhandeldiensten vallen uiteen in mere conduit-, caching- en hostingdiensten. Het gaat daarbij, kort gezegd, om online dienstverleners die informatie van gebruikers (op hun verzoek) doorgeven, opslaan en/of publiekelijk verspreiden. Hieronder vallen onder meer (videodeel)platforms, online marktplaatsen, sociale mediadiensten en internetaanbieders. Alle aanbieders van tussenhandeldiensten die hun diensten op de interne markt aanbieden, moeten aan de nieuwe regels voldoen en zullen onder toezicht komen te staan.
Aanbieders van tussenhandeldiensten zijn de normadressaten van de meeste bepalingen in de DSA, maar de verordening is ook relevant voor andere partijen, waaronder:
- gebruikers van tussenhandeldiensten, waaronder minderjarigen;
- consumenten;
- handelaren;
- onderzoekers / wetenschappers;
- mediadiensten;
- rechthebbenden;
- maatschappelijke organisaties;
- meldpunten; en
- nationale autoriteiten.
Het onderhavige wetsvoorstel bevat enkel de bepalingen die nodig zijn om de DSA als rechtstreeks werkende verordening uit te voeren in de Nederlandse rechtsorde. Als zodanig zal het wetsvoorstel met name gevolgen hebben voor de ACM en de AP als beoogde toezichthouders en voor de in Nederland gevestigde aanbieders van tussenhandeldiensten die onder hun toezicht zullen komen te staan. Het wetsvoorstel heeft ook gevolgen voor de partijen die op grond van de DSA gecertificeerd of aangewezen kunnen worden door de digitaledienstencoördinator: entiteiten die de status van betrouwbare flagger willen aanvragen; onderzoekers die de status van erkend onderzoeker willen verwerven en buitengerechtelijke geschillenbeslechtingsorganisaties die gecertificeerd willen worden.
Wat verandert er?
De DSA bouwt voort op het bestaande kader voor de beperking van de aansprakelijkheid voor aanbieders van tussenhandeldiensten neergelegd in de richtlijn elektronische handel. Dit kader wordt op onderdelen aangepast en aangevuld. In aanvulling op dit aansprakelijkheidskader, voorziet de DSA in verschillende nieuwe geharmoniseerde zorgvuldigheidsverplichtingen voor aanbieders van tussenhandeldiensten. Het idee daarachter is dat tussenpersonen inmiddels een dermate belangrijke rol spelen bij de verspreiding van informatie op het internet, dat verwacht mag worden dat zij bij het verlenen van hun diensten een grote mate van zorgvuldigheid betrachten.
Met de concept Uitvoeringswet wordt uitvoering gegeven aan de regels in de DSA over uitvoering, samenwerking, toezicht en handhaving. De lidstaten spelen een belangrijke rol bij het toezicht op de naleving van de DSA. In Nederland komt die taak te liggen bij de ACM en de AP, die er aldus belangrijke nieuwe taken bijkrijgen.
Consultatie loopt van 14 juli tot 25 augustus 2023
