B9 11246. Gerechtshof Amsterdam, 22 mei 2012, LJN: BW6242, Peter R. de Vries & SBS Broadcasting B.V. tegen [X] en [Y] (met dank aan Jacqueline Schaap, Klos Morel Vos & Schaap).
Auteursrecht. Peter R. de Vries-zaak. Het hof vernietigt het vonnis waarvan beroep (vzr. Rb. Amsterdam, 14 april 2012, B9 11096). Geen auteursrecht op de door gedaagden gemaakte verborgen camerabeelden. Uitzending van de door De Vries zelf op slinkse wijze verkregen beelden is wèl toegestaan, mits gedaagden onherkenbaar zijn gemaakt. “De Vries heeft door kennis te nemen van de opnamen ook kennis gekregen van een zeer ernstige misstand die rechtvaardigt dat hij daar in een van zijn programma’s aandacht aan besteedt door (delen van) de opnamen te openbaren” En: “De wijze waarop [ X ] en [ Y ] deze opnamen te gelde wilden maken betreft een ‘matter of public interest’. Het is de taak van de pers in een vrije en democratische samenleving om dit ter kennis van het publiek te brengen.”
De beelden betreffen een eigenaar van een escortbedrijf die aangeeft een concurrent te willen laten vermoorden en daarover gesprekken voert met gedaagde [X]. [X] heeft daarvan met een verborgen camera opnamen gemaakt en deze getoond aan Peter R. de Vries. Gedaagden zijn vervolgens door de politie aangehouden, waarbij de USB-stick met de opnamen in eerste instantie op het kantoor van SBS c.s. is achtergebleven. SBS c.s. heeft die opnamen gekopieerd en wil deze uitzenden. Eisers verzetten zich hiertegen op grond van hun auteursrecht en hun eigendomsrecht.
Het maken van een kopie merkt het hof echter aan als een geringe inbreuk op het eigendomsrecht, niet waar het in de kern om gaat daarom onvoldoende om tot een verbod op uitzending te komen.
Met de voorzieningenrechter is het hof daarnaast van oordeel dat er geen auteursrecht rust op de opnames: “Het gaat hier niet om keuzen in de vorenbedoelde zin waarmee een maker aan zijn werk een “persoonlijke noot” kan geven, doch om louter technisch noodzakelijke handelingen teneinde de door hen, om wat voor reden dan ook, verlangde beelden te kunnen verkrijgen. Ook in de stelling dat met betrekking tot de op de geluidsband van de USB-stick staande stem van [ X ] sprake is van “creatieve teksten van de maker” kan het hof [ X ] niet volgen.
Maar anders dan de voorzieningenrechter oordeelt het hof echter dat De Vries de door hemzelf ‘op slinkse wijze’ verkregen informatie wel mocht gebruiken, mits gedaagden daarbij zo veel mogelijk tegen herkenning worden beschermd.
2.7.2 (…) [ X ] en [ Y ] zijn twee jonge mannen die zich aan een hachelijk avontuur hebben gewaagd door opnamen te maken van een gesprek met een (persoon die zich presenteert als) opdrachtgever voor huurmoorden. Zij zijn met die opnamen naar De Vries gegaan, doch wensten nadat De Vries gezegd had slechts een betrekkelijk geringe dagvergoeding te zullen betalen, terug te treden en beroepen zich nu op de bescherming van hun levenssfeer. De Vries c.s. hebben kennis gekregen niet alleen van de zeldzaam laconieke wijze waarop een opdrachtgever spreekt over huurmoorden maar ook van het daarmee verbonden feit dat twee jonge mannen de daarvan niet zonder eigen risico gemaakte beelden tegen betaling wensen te slijten. Niet valt in te zien dat De Vries c.s. deze laatste informatie ook hadden kunnen verkrijgen zonder gebruik te maken van verborgen camera’s. De wijze waarop [ X ] en [ Y ] deze opnamen te gelde wilden maken betreft een ‘matter of public interest’. Het is de taak van de pers in een vrije en democratische samenleving om dit ter kennis van het publiek te brengen. Daaraan kan niet afdoen dat het Openbaar Ministerie inmiddels een onderzoek doet naar [ Z ] en de door hem gegeven opdrachten, en mogelijkerwijs ook naar [ X ] en [ Y ]. Dit alles toetsend komt het hof tot het oordeel dat er geen grond is om De Vries c.s. te verbieden de door hen gemaakte geluids- èn beeldopnamen te gebruiken voor de door hen gewenste uitzending. Daarbij moet wel rekening worden gehouden met de hierna te bespreken restricties.
2.8 Dan komt nog de vraag aan de orde of er reden is om beperkingen te stellen aan de mogelijkheden van De Vries c.s. om de opnamen van de USB-stick en hun eigen opnamen in een (televisie-)programma te openbaren.
2.8.3 Voor wat betreft de openbaarmaking van de beelden geldt als uitgangspunt dat het de vrijheid is van de journalist om te beslissen over de wijze waarop en de vorm waarin hij de gegevens die hij heeft verkregen zal openbaren. Hij dient daarbij de belangen van derden in het oog te houden, maar mag bij zijn keuzes evenzeer betrekken dat in de huidige maatschappij een groot belang wordt gehecht aan het gebruik van beelden naast of in plaats van het geschreven of gesproken woord. Het hof ziet in dit geval geen aanleiding het gebruik van de beelden te verbieden. Wel dienen [ X ] en [ Y ] daarbij zo veel mogelijk tegen herkenning te worden beschermd. Het gaat de makers van het televisieprogramma niet om hen persoonlijk, maar om de algemene notie dat jonge mannen in staat zijn zich in te laten met riskante ondernemingen teneinde financieel voordeel te verkrijgen. Van De Vries c.s kan daarom worden verlangd dat zij de gezichten van [ X ] en [ Y ] onherkenbaar maken evenals de romp van [ X ] omdat hij op de beelden gekleed is in een opvallende [ kleur ] jas. Dit onherkenbaar maken kan bijvoorbeeld geschieden door middel van het technisch procedé van “wipen”, mits met beter resultaat dan zoals toegepast op de aan het hof getoonde beelden. Verder dienen [ X ] en [ Y ] in de uitzending te worden aangeduid met fictieve namen die niet te herleiden zijn tot hun eigen voor- en achternamen. Voor een verdergaande beperking acht het hof geen plaats.
2.9 In grief 9 in principaal beroep klagen De Vries c.s. er terecht over dat de voorzieningenrechter over het hoofd heeft gezien dat [ X ] hen bij e-mail van 30 januari 2012 geluidsopnamen hebben toegestuurd (zie hiervoor onder 2.2.3). Het hof ziet geen aanleiding aan het gebruik door De Vries c.s. van dat materiaal, dat hen op eigen initiatief van [ X ] en [ Y ] werd toegezonden, enige beperking te stellen.
Lees het arrest hier.
