B9 10447. Gerechtshof Amsterdam, 22 november 2011, zaaknr. 200.080.118/01 KG, Dyson Ltd c.s. tegen Royal Appliance International GmbH (met dank aan Farihan Keramati & Charles Gielen, NautaDutilh).
Auteursrecht. Slaafse nabootsing. Vormgeving stofzuigers, verpakkingen en reclamemateriaal. Het hof bekrachtigt het vonnis waarvan beroep (vzr. Rb Amsterdam, 12 november 2010). De vorderingen van Dyson worden afgewezen.
De Dyson stofzuiger is een auteursrechtelijk beschermd werk, maar van de door Dyson gestelde (zeer) ruime beschermingsomvang is geen sprake (voor zover er überhaupt sprake kan zijn van een fluctuerende beschermingsgomvang). Het oorspronkelijke karakter van de Dyson-stofzuigers is “met name is gelegen in de wijze waarop de verschillende elementen van deze stofzuigers op een fraaie wijze in het ontwerp zijn geïntegreerd” en “doordat de verscheidene elementen anders zijn vormgegeven, wijkt de totaalindruk die de VS8 maakt zo zeer af van die van de Dyson-stofzuigers dat van een inbreukmakende gelijkenis niet kan worden gesproken”. De kenmerkende transparantie van de stofbak en de grote wielen acht het hof voorshands functioneel bepaald en moeten als ‘objectieve trekken’ van de stofzuiger worden beschouwd.
Ook van slaafse nabootsing is geen sprake. Het is niet aannemelijk is dat het publiek bij het aanschouwen van de VS8 in relevante mate op het verkeerde been zal worden gezet is. De door Dyson overgelegde marktonderzoeken kunnen niet rekenen op de goedkeuring van het hof, onder meer omdat het merk Dirt Devil op de VS8 niet duidelijk zichtbaar is weergegeven. Ook de doos en het reclamemateriaal kunnen niet tot het oordeel leiden dat van inbreuk sprake is “hoewel aan Dyson moet worden toegegeven dat door de wijze waarop de VS8 op de doos is afgebeeld het uiterlijk daarvan meer tegen die van de Dyson-stofzuiger aankruipt, [is] er onvoldoende grond is om aan te nemen dat de afbeelding/foto van de VS8-stofzuiger op zichzelf als auteursrecht-inbreuk kan worden aangemerkt”.
Auteursrecht: 3.5.3. (…) het betoog van Dyson dat aan de Dyson-stofzuigers een (zeer) ruime beschermingsomvang toekomt kan niet als juist worden aanvaard. Een gebruiksvoorwerp als het onderhavige heeft immers veel kenmerken die (hoe vernieuwend ook) door de gebruiksbestemming daarvan zijn bepaald; het moet derden in beginsel vrijstaan om dergelijke kenmerken (de zogenoemde objectieve trekken van het ontwerp), ook in combinatie, in eigen producten met een gelijksoortige functie te verwerken. Een inbreuk op het op het gebruiksvoorwerp rustende auteursrecht kan dan ook slechts worden aangenomen indien subjectieve, d.w.z. niet louter door functionaliteit bepaalde, trekken van dit voorwerp zijn overgenomen en dit ertoe heeft geleid dat de betrokken voorwerpen een (sterk) overeenstemmende totaalindruk maken.
3.5.4. Van dit laatste is in het onderhavige geval geen sprake. Het hof sluit zich in dit verband aan bij het oordeel van de voorzieningenrechter dat het oorspronkelijke karakter van de Dyson-stofzuigers met name is gelegen in de wijze waarop de verschillende elementen van deze stofzuigers op een fraaie wijze in het ontwerp zijn geïntegreerd, waardoor de stofzuigers een robuust karakter hebben en een sterk technisch-mechanische robotachtige indruk maken. De technische functies zijn in het ontwerp benadrukt en uitvergroot. Voorts doet de felgekleurde kap waarmee de cyclonen worden afgedekt denken aan een op het apparaat geplaatste kroon.
3.5.5. Het hof sluit zich voorts aan bij het oordeel van de voorzieningenrechter dat, doordat de verscheidene elementen anders zijn vormgegeven, de totaalindruk die de VS8 maakt zo zeer afwijkt dat die van de Dyson-stofzuigers dat van een inbreukmakende gelijkenis niet kan worden gesproken. Terecht wordt in het vonnis gewezen op de minder robuuste en minder ‘robotachtige’ verschijning van de VS8, die lichter, kleiner en eenvoudiger is. (…)
3.5.6. Daar komt bij dat het hof, anders dan de voorzieningenrechter, voorshands van oordeel is dat de transparantie van de stofbak en de wijze waarop de slang om het apparaat wordt heengeslagen dermate functioneel zijn bepaald (het gemak van het in een oogopslag kunnen zien of de stofbak moet worden geleegd respectievelijk het gemak bij het opbergen van het apparaat dat, naar Royal Appliance onweersproken heeft gesteld, onderdeel uitmaakt van een in de Verenigde Staten gedane octrooiaanvraag) geen betekenis toekomt bij het bepalen van de (auteursrechtelijke) beschermingsomvang van het model. Dit geldt ook voor het op de deksel geplaatste gebogen handvat en de relatief grote wielen van de stofzuiger, welke laatste er toe leiden dat deze gemakkelijker, onder meer over drempels, voort te trekken is. Ook valt voorshands niet uit te sluiten dat ook de schuine ligging van de bak technische voordelen oplevert bij het gebruik van de stofzuiger met gevolg dat deze (eveneens) als objectieve trek van de stofzuiger moet worden beschouwd. (…)
3.5.7. In licht van dit een en ander komt ook het hof tot de conclusie dat met de VS8 voldoende afstand is gehouden en van inbreuk op een op de Dyson- stofzuigers rustend auteursrecht niet kan worden gesproken.
Slaafse nabootsing: 3.6. (…) Het hof sluit zich in dit verband aan bij de overweging van de voorzieningenrechter dat het zich door een ontwerp of door details van dat ontwerp laten inspireren op zichzelf niet onrechtmatig is. Dit geldt ook voor het volgen van een door een concurrent ingezette trend of stijl. Dat er een zodanige gelijkenis bestaat tussen de wederzijdse apparaten dat aannemelijk is dat het publiek bij het aanschouwen van de VS8 in relevante mate op het verkeerde been zal worden gezet is vooralsnog onvoldoende aannemelijk. Het hof wijst op de hierboven onder 3.5.5 besproken verschillen. In dit verband is ook van betekenis dat het merk Dirt Devil prominent op de stofzuiger is geplaatst. (…)
Verpakking: 3.7. Dat Dyson een voorziening nastreeft die strekt tot een verbod louter tot gebruik van de ter zitting getoonde doos valt uit haar vorderingen en de daarop gegeven toelichting niet voldoende op te maken. Het hof maakt uit een en ander op dat de afbeelding van de VS8 op de doos in de visie van Dyson vooreerst een bijkomende omstandigheid is die de rechter in zijn oordeelsvorming met betrekking tot de vraag of sprake is van inbreuk op auteursrecht of slaafse nabootsing als gevolg van een te zeer gelijkende vormgeving moet worden betrokken. Daar komt bij dat, hoewel aan Dyson moet worden toegegeven dat door de wijze waarop de VS8 op de doos is afgebeeld het uiterlijk daarvan meer tegen die van de Dyson-stofzuiger aankruipt (met name door de belichting van de gekleurde kap, waardoor de uitstulpingen meer geprononceerd lijken dan ze in werkelijkheid zijn), er onvoldoende grond is om aan te nemen dat de afbeelding/foto van de VS8—stofzuiger op zichzelf als auteursrecht-inbreuk kan worden aangemerkt en het hof het voorshands onvoldoende aannemelijk acht dat het gebruik van deze doos, waarop de merknaam Dirt Devil duidelijk zichtbaar is aangebracht, tot relevant verwarringsgevaar aanleiding geeft. In dit verband is tevens van betekenis dat Dyson niet heeft betwist dat zowel op de websites als in winkels als Media Markt waar de VS8 te koop wordt aangeboden de stofzuiger altijd zichtbaar naast de doos is geplaatst.
3.8. Het hof acht ten slotte met de voorzieningenrechter het gewraakte gebruik van reclamemateriaal niet onrechtmatig en sluit zich aan bij hetgeen de voorzieningen rechter dienaangaande in rechtsoverweging 4.5 van het vonnis heeft overwogen.
Lees het arrest hier.
