Paul Geerts, annotatie bij HvJ EU, Funke Medien (IEPT20190729) en Spiegel Online (IEPT20190729)
"1. Op 29 juli jl. heeft het HvJ EU twee belangrijke auteursrecht arresten gewezen. In die arresten is veel beslist. In deze bijdrage sta ik alleen stil bij het oordeel van het Hof dat het auteursrechtelijke systeem van beperkingen een gesloten systeem is. Maar: hoe gesloten is gesloten?
2. Laat ik beginnen met te zeggen dat ik het oordeel van het Hof betreur. Mijn voorkeur gaat uit naar een open systeem van beperkingen en dat betekent dat ik mij veel meer voel aangesproken door de benadering die de Hoge Raad in zijn Dior/Evora-arrest heeft gevolgd. Het Hof wil van zo’n fair-use-achtig-systeem niets weten omdat (i) een juist evenwicht tussen het auteursrecht en andere grondrechten al in de Auteursrechtrichtlijn (Arl) zelf is gelegen, en (ii) het toelaten van beperkingen die niet onder de in art. 5 Arl uitputtend opgesomde beperkingen vallen, de effectiviteit van de door de Arl tot stand gebrachte harmonisatie van het auteursrecht in gevaar brengt.
3. Heel overtuigend vind ik die onderbouwing niet. Het Hof veronderstelt min of meer dat de wetgever over een glazen bol beschikt, waarin op een mooie zomernamiddag alle mogelijke conflictsituaties zijn verschenen, die hij vervolgens in art. 5 Arl heeft vastgelegd. Het is zeker zo dat de wetgever een mooi systeem van beperkingen in het leven heeft geroepen, maar alle mogelijk denkbare conflictsituaties kan hij van te voren niet in kaart hebben gebracht. In zijn Dior/Evora-arrest schetst de Hoge Raad een in mijn ogen veel realistischer beeld, namelijk dat de wetgever niet over een glazen bol beschikt en dus niet alle mogelijke conflictsituaties (van te voren) kan hebben onderkend. Ook het argument (zie hierboven onder (ii)) dat door het toelaten van externe beperkingen de effectiviteit van de door de Arl tot stand gebrachte harmonisatie van het auteursrecht in gevaar is, kan mij niet overtuigen vanwege de simpele reden dat vrijwel alle in art. 5 Arl genoemde beperkingen facultatief zijn. Dat betekent – zoals de Hoge Raad in zijn Simba/Hasbro-arrest terecht heeft beslist – dat er dus sowieso verschillen bestaan tussen het recht van de afzonderlijke lidstaten.
(...)"
Lees de volledige noot hier.
