Verslag van een schriftelijk overleg over de geannoteerde agenda voor de videoconferentie van de leden van de Raad Algemene Zaken van 18 januari 2021 en de videoconferentie van de leden van de Europese Raad van 21 januari 2021

21501-02 nr. 2260. Raad Algemene Zaken en Raad Buitenlandse Zaken; Verslag van schriftelijk overleg; Verslag van schriftelijk overleg over de geannoteerde agenda voor de videoconferentie van de leden van de Raad Algemene Zaken van 18 januari 2021 en de videoconferentie van de leden van de Europese Raad van 21 januari 2021. 

De vragen en opmerkingen van de vaste commissie voor Europese Zaken zijn op 15 januari 2021 aan de minister van Buitenlandse Zaken voorgelegd. Ten aanzien van de octrooien is het volgende gevraagd: 

"Voor de leden van de PvdA-fractie staat voorop dat de vaccins voor iedereen toegankelijk en betaalbaar moeten zijn. Is het kabinet bereid om de toegankelijkheid en betaalbaarheid, ook voor lageen middeninkomenslanden, van vaccins op de agenda te zetten? Heeft de Commissie bij het
onderhandelen over de recente inkoop van vaccins ook onderhandeld, of de optie overwogen, om gebruik te maken van dwanglicenties? Zo niet, is het kabinet bereid om er bij de Commissie voor te pleiten dat er bindende afspraken worden gemaakt over het delen van octrooien van vaccins?"

Bij brief van 18 januari 2021 is de vraag als volgt beantwoord: 

"Tijdens de aankomende Europese overleggen staat ook de toegang tot vaccins voor partnerlanden op de agenda. Het kabinet onderstreept het belang van een solidaire verdeling van vaccins. Op 18 december 2020 heeft de minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking een overzicht gegeven van de inspanningen die dit kabinet in 2020 op dit terrein heeft verricht (Kamerstuk 25 295, nr. 902). Zoals gedeeld in de voortgangsbrief over COVID-19 van dd. 13 januari (Kamerstuk 25 295, nr. 874) wordt daarnaast een extra bijdrage van EUR 25 mln. beschikbaar gesteld voor COVAX AMC. Dit is de pijler van COVAX die vaccins zal aankopen en distribueren aan lagere- en middeninkomenslanden. Nederland streeft er naar de verdeling van vaccins buiten de EU zoveel mogelijk via COVAX of in afstemming met COVAX te laten verlopen en roept de Europese Commissie op eenzelfde lijn te volgen. Nederland overweegt nog of- en in hoeverre - deelname aan aparte Europese initiatieven wenselijk is.

Het systeem van intellectueel eigendom heeft in deze pandemie grootschalig en kostbaar onderzoek naar mogelijke vaccins gestimuleerd. Dat heeft nu geleid tot de eerste positieve resultaten met beschikbare vaccins. Dit toont aan dat het systeem van intellectueel eigendom, als stimulans om te investeren en te innoveren, zijn vruchten afwerpt. Nederland heeft geen indicatie dat octrooien een barrière vormen voor het opschalen van de productiecapaciteit of beschikbaarheid van vaccins. Het stelsel van octrooibescherming stelt bedrijven juist in staat hun innovaties te delen, kennis en gegevens uit te wisselen, licenties te verlenen en productie op grote schaal te waarborgen, ook voor lage- en middeninkomenslanden. Een dwanglicentie komt pas in beeld als de octrooihouder niet bereid is de licentie onder redelijke voorwaarden vrijwillig te verlenen, andere instrumenten niet helpen, inzet van de dwanglicentie proportioneel is richting octrooihouder en daadwerkelijk kan leiden tot beschikbaarheid van een vaccin. Het kabinet heeft geen indicatie dat een dergelijke situatie zich nu voordoet. In antwoord op vragen van het lid Van Gerven over de ontwikkeling en distributie van coronavaccins is op 2 december 2020 (Aanhangsel Handelingen II 2020/21, nr. 992) ook aangegeven het kabinet geen indicatie heeft dat octrooien in de weg staan bij het opschalen van de productiecapaciteit. Het kabinet is van mening dat wel voortdurend goed gekeken moet worden naar mogelijke knelpunten op het gebied van intellectueel eigendom die opschaling van productie en betaalbaarheid van COVID-19–vaccins zouden kunnen belemmeren. Per brief van 18 december 2020 (Kamerstuk 25 295, nr. 902) is de Kamer reeds geïnformeerd dat Nederland daarom binnen de EU en (via de Europese Commissie) in de Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights (TRIPS) Council van de WTO het belang van toegang tot veilige, efficiënte en betaalbare vaccins en medicijnen voor iedereen benadrukt, ook voor ontwikkelingslanden. Nederland steunt daartoe actief de inzet van de Commissie om zorgen hierover serieus te onderzoeken en te bekijken of er op onderdelen pragmatische stappen nodig zijn."

Lees het verslag van het schriftelijk overleg hier.