AUTEURSRECHT
Geen overname uit de pers door de pers
Documentaire als China Blue behoort niet tot de categorie van werken waarvoor artikel 15 Aw geldt
Artikel 15 Auteurswet ziet - kort gezegd - op overname uit de pers van de pers. Niet in geding is dat het programma Een vandaag tot de pers behoort. Een documentaire als China Blue behoort evenwel niet tot de categorie van werken ten aanzien waarvan op grond van dit artikel een beroep kan worden gedaan. Een documentaire kan niet gezien worden als nieuwsbericht of gemengd bericht en evenmin als artikel over een actueel economisch, politiek, godsdienstig of levensbeschouwelijk onderwerp of werk van dezelfde aard, nu deze in de Nota naar aanleiding van het eindverslag van de Tweede Kamer, vergaderjaar 19831984, bij wetsvoorstel 16.740, nr. 12 uitdrukkelijk wordt uitgesloten. Het beroep op artikel 15 Auteurswet faalt derhalve.
Geen beroep op “actuele reportage” beperking
De gedachte hierachter is dat het bij actuele gebeurtenissen niet mogelijk is vooraf toestemming te vragen aan de rechthebbende, waarvan hier geen sprake is
Artikel 16a Auteurswet ziet op het recht in het kader van een actuele reportage een korte opname van het werk te openbaren. De gedachte hierachter is dat het bij actuele gebeurtenissen niet mogelijk is vooraf toestemming te vragen aan de rechthebbende. Daarvan is in het onderhavige geval geen sprake nu de documentaire door de rechthebbende ter beschikking is gesteld, zodat ook het beroep op dit artikel faalt
Geoorloofd citaat
Overname fragmenten in overeenstemming met hetgeen naar de regels van het maatschappelijk verkeer redelijkerwijs geoorloofd is en aantal en omvang van de geciteerde gedeelten door het te bereiken doel zijn gerechtvaardigd
De rechtbank is na het zien van de documentaire en het programma Een vandaag, van oordeel dat het gebruik van de fragmenten uit China Blue in het item in Een vandaag wel in overeenstemming is met hetgeen naar de regels van het maatschappelijk verkeer redelijkerwijs geoorloofd is en aantal en omvang van de geciteerde gedeelten door het te bereiken doel zijn gerechtvaardigd. Het is met name de regisseur Peled die vertelt over de film, waardoor een beeld van de film ontstaat. De fragmenten van China Blue maken dit niet anders of zodanig dat daardoor sprake is van de door Stichting Nederlands Fonds Voor de Film gestelde 'overexposure'. De film wordt in bet item dan ook niet 'weggegeven' door de weergave van de fragmenten. In de documentaire zit veel meer dan hetgeen in het item is vertoond. Het item legt meer de nadruk op de schijninspecties in Chinese fabrieken door westerse bedrijven, het feit dat er wel een onafhankelijk en rechtvaardig inspectiesysteem bestaat en de mogelijkheden van 'fair trade, terwijl die aspecten in de documentaire slechts beperkt aan de orde komen. De documentaire laat vooral gedetailleerd zien hoe het leven van jonge -vooral vrouwelijke- fabrieksarbeidsters in China eruit ziet alsmede het contrast met het leven van de fabriekseigenaar. Het item heeft dan ook naar het oordeel van de rechtbank geen afbreuk gedaan aan de exploitatiemogelijkheden van de documentaire. Ook zijn er niet onnodig veel fragmenten gebruikt. Het enkele feit dat het wellicht ook mogelijk was geweest om de film aan te kondigen door middel van twee of drie fragmenten, zoals Stichting Nederlands Fonds Voor de Film stelt, maakt niet zonder meer dat er sprake is van disproportioneel gebruik nu er meer fragmenten zijn gebruikt. De gebruikte fragmenten zijn zeer kort en sluiten aan bij het interview met Pel ed. Wat betreft de lengte van de fragmenten, is het inderdaad mogelijk dat meerdere korte fragmenten meer 'weggeven' dan twee of drie langere fragmenten. Dat neemt niet weg dat van een dergelijk 'weggeven' van de film in het onderhavige geval geen sprake is.
“rechtmatig openbaar gemaakt werk” is niet een voor ieder beschikbaar werk
Artikel 15 Auteurswet bepaalt voorts niet dat het moet gaan om citaten uit een voor ieder beschikbaar werk. Het moet gaan om een werk dat rechtmatig openbaar is gemaakt. Vaststaat dat China Blue reeds eerder openbaar is gemaakt, zodat ook aan dit vereiste is voldaan
Restrictie - intrekken toestemming
Intrekking van de toestemming in een zodanig laat stadium dat dit niet rechtmatig is gebeurd, zodat, behoudens bewijs dat de restrictie al eerder is gesteld – de TROS nog steeds gerechtigd was het item uit te zenden
Voor zover Stichting Nederlands Fonds Voor de Film zich beroept op de e-mail van Roelvink zoals opgenomen onder 2.8, geldt dat hieruit niet blijkt dat de restrictie al eerder dan op hel moment van de e-mail is gesteld. De enkele intrekking van de toestemming ten tijde van die e-mail acht de rechtbank voorts in een zodanig laat stadium dat dit niet rechtmatig is gebeurd, zodat de Tros, behoudens bewijs dat de restrictie al eerder is gesteld - nog steeds gerechtigd was het item uit te zenden.
