Thuiskopie-AMvB’s op grond van HvjEU, ACI v Thuiskopie (IEPT20140410) in strijd met Auteursrechtrichtlijn. AMvB’s moeten richtlijnconform worden uitgelegd: bedragen geacht uitsluitend vergoeding voor kopieën uit legale bron te zijn. AMvB’s in strijd met verbod op willekeur: geen billijke vergoeding voor uitsluitend kopieën uit geoorloofde bron. Wijze van berekening hoogte thuiskopievergoeding niet in strijd met Padawan-arrest (IEPT20101021). Aanwijzing van smartphones, computers, externe HDD drives en tablets als vergoedingsplichtige apparaten niet in strijd met Unierecht. AMvB’s partieel onverbindend voor zover gebaseerd op kopieën uit ongeoorloofde bron. Stichting de Thuiskopie niet aansprakelijk: niet aan haar om hoogte thuiskopievergoeding vast te stellen.
AUTEURSRECHT
Bodemzaak tussen een aantal vergoedingsplichtigen en de Staat en tussen Nokia en de Staat. Acer c.s. en Nokia stellen onder meer dat de thuiskopie-AMvB’s onverbindend jegens hen zijn en dat de Staat onrechtmatig heeft gehandeld.
Uit het arrest van het Hof van Justitie EU inzake ACI v Thuiskopie (IEPT20140410) blijkt volgens de rechtbank dat de Auteursrechtrichtlijn zich verzet tegen vergoedingsstelsel, waarin voor de berekening van de billijke compensatie geen onderscheid wordt gemaakt tussen geoorloofde en ongeoorloofde bronnen. Met de Staat is de rechtbank van oordeel dat de AMvB’s richtlijnconform kunnen en moeten worden uitgelegd, in die zin dat de vastgestelde bedragen worden geacht uitsluitend een vergoeding in te houden voor kopieën uit geoorloofde bron. De Staat heeft echter gehandeld in strijd met het verbod op willekeur, omdat de Staat in redelijkheid niet tot de bij de AMvB’s vastgestelde vergoedingen heeft kunnen komen. Nu onbestreden is aangevoerd dat het merendeel van de kopieën uit ongeoorloofde bron komt, kan niet meer in redelijkheid worden betoogd dat de vastgestelde bedragen ook een billijke vergoeding inhouden voor uitsluitend kopieën uit geoorloofde bron.
De wijze van berekening van de thuiskopievergoeding voldoet volgens de rechtbank aan de eisen van het Hof van Justitie EU uit het Padawan-arrest (IEPT20101021). De parameters die de Staat heeft gebruikt kunnen namelijk alle – en zeker in samenhang bezien - in de sleutel van door kopiëren voor privégebruik geleden schade worden gezet. Dat het grove parameters zijn voor wat betreft de hoogte van de uiteindelijk bepaalde totale thuiskopievergoeding, maakt niet dat de wijze waarop het niveau van de billijke compensatie in strijd is met wat het HvJEU heeft overwogen, aangezien de Arl de lidstaten uitdrukkelijk beleidsvrijheid toestaat met het bepalen van de hoogte van de vergoeding. Ook hebben Acer c.s. en Nokia onvoldoende onderbouwd dat het thuiskopiëren in de jaren 2013 en 2014 als gevolg van verschillende ontwikkelingen zodanig was verminderd dat de Staat niet meer kon aansluiten bij het incassoniveau van 2005 voor de berekening van het nadeel door thuiskopieën.
Dat de AMvB’s ten onrechte ook een vergoeding voor het kopiëren van audiovisueel materiaal van uitvoerende kunstenaars uit landen die niet aangesloten zijn bij het Verdrag van Rome, zoals Amerikaanse acteurs, bevat, is onvoldoende onderbouwd. Van de SONT en de Staat kan niet worden verwacht dat voor iedere categorie van onbeschermde werken uitdrukkelijk een uitzondering wordt gemaakt en het is niet gebleken dat is geïncasseerd voor Amerikaanse rechthebbenden. De aanwijzing van smartphones, computers, externe HDD drives en tablets als vergoedingsplichtige apparaten is volgens de rechtbank in lijn met het arrest van de Hoge Raad inzake de Staat v Norma (IEPT20140307), waarin is bepaald dat, indien apparaten aan natuurlijke personen in hun hoedanigheid van privégebruikers ter beschikking zijn gesteld, de enkele omstandigheid dat met die apparaten kopieën kunnen worden gemaakt volstaat als rechtvaardiging voor de thuiskopievergoeding. Deze personen worden immers geacht de functies van die apparaten, volledig te benutten.
Dat de hoogte van de thuiskopie is gerelateerd aan de prijs van de dragers, is niet in strijd met het Unierecht. Als de berekening zou worden gebaseerd op basis van heffingsplichtig gebruik zou dit leiden tot marktverstoring. De Staat heeft voorgerekend dat dit zou leiden tot een toename in prijs van 1% voor smartphones en een stijging van 400% voor CD-roms. Dat Stichting de Thuiskopie (SDT) bij het vaststellen van de thuiskopieheffing uitgaat van de uitbreidbare geheugencapaciteit van smartphones in plaats van de interne capaciteit is eveneens niet strijdig met het Unierecht. Uit het Padawan-arrest blijkt dat er een verband moet bestaan tussen de toepassing van de heffing en het vermoedelijke gebruik van het apparaat, terwijl Nokia onvoldoende heeft onderbouwd dat gebruikers van smartphones de capaciteit van een smartphone niet zullen uitbreiden. Ook de overige gronden waarop de AMvB’s onverbindend en/of onrechtmatig zouden zijn slagen niet.
Volgens de rechtbank is de consequentie van het feit dat de Staat in redelijkheid niet tot de vastgestelde vergoedingen heeft kunnen komen, is dat de AMvB’s partieel onverbindend zijn jegens Acer c.s. en Nokia, voor zover de onderbouwing van de vergoedingen is gebaseerd op schade ten gevolge van kopieën uit ongeoorloofde bron. De verklaringen voor recht zijn in zoverre toewijsbaar dat de Staat onrechtmatig heeft gehandeld jegens Acer c.s. en Nokia door het vaststellen en (laten) effectueren van de AMvB’s. Voor de begroting van de schade wordt de zaak naar de schadestaatprocedure verwezen.
De rechtbank is van oordeel dat SDT niet naast de Staat aansprakelijk is voor de mogelijk door Acer c.s. en Nokia geleden schade, omdat SDT niet kan worden verweten dat zij uitvoering heeft gegeven aan de AMvB’s, alleen al omdat van volledige onverbindendheid van deze AMvB’s geen sprake is en - voor zover al te voorzien was dat aan de AMvB’s een gebrek kleefde - het niet aan SDT was om te bepalen tot welk bedrag geheven diende te worden ten behoeve van de thuiskopieën afkomstig van legale bronnen. Ook de vorderingen uit onverschuldigde betaling worden afgewezen.
