Mutualisation stelsel thuiskopieheffing in strijd met Auteursrechtrichtlijn
03-06-2015 Print this page
Mutualisation stelsel (ongedifferentieerd heffen) thuiskopie in strijd met artikel 5(2) sub b Auteursrechtrichtlijn. Imation moet opgave doen van alle door haar geleverde dragers. Door bewuste handelswijze Thuiskopie wordt aangenomen dat zij afstand van recht heeft gedaan m.b.t. bewijslast artikel 7 van A-voorwaarden: aan Thuiskopie om privégebruik van de dragers van Imation te bewijzen. Geen beroep op terugbetaling/verrekening thuiskopie voor professioneel gebruik, nu Imation thuiskopieheffing aan eindgebruikers heeft doorberekend.
AUTEURSRECHT
Hoger beroep tegen IEPT20130220, waarin onder meer is geoordeeld dat de thuiskopieheffing alleen is toegestaan voor aan particulieren te leveren dragers, dat mutualisation geen onderdeel van het SONT-besluit is en ongeoorloofd ongedifferentieerd heffen inhoudt en dat Imaton opgave moet doen aan Stichting de Thuiskopie (STK).
Het hof oordeelt dat de SONT-besluiten geen formele rechtskracht hebben, aangezien daarin keuzes worden gemaakt voor hoogtes van tarieven die worden beschouwd als zelfstandige normstellingen. Er is daarom sprake van een algemeen verbindend voorschrift. Hierdoor gaat de grief dat zelfs wanneer de SONT-besluiten ten aanzien van de mutualisation in strijd zijn met het Padawan-arrest (IEPT20101021)of de Auteursrechtrichtlijn (Arl), Imation gebonden zou zijn aan de besluiten niet op.
Vervolgens onderzoekt het hof of het mutualisation stelsel in strijd is met het Padawan-arrest en de Arl. Het hof overweegt daarbij dat het stelsel geen onderscheid maakt tussen drager die worden gebruikt om privé-kopieën te maken en dragers die worden gebruikt om bedrijfsmatig te kopiëren. Het hof toetst het stelsel aan de eisen uit het Amazon-arrest (IEPT20130711) en het Copydan-arrest (IEPT20150305), waaruit blijkt dat een stelsel dat zonder onderscheid wordt opgelegd in overeenstemming kan zijn met artikel 5(2) sub b Arl, indien aan drie punten wordt voldaan:
“i) een dergelijk stelsel gerechtvaardigd wordt door praktische moeilijkheden;
ii) betalingsplichtigen zijn vrijgesteld van betaling als zij aantonen dat zij de dragers hebben geleverd aan andere dan natuurlijke personen die deze dragers duidelijk voor andere doelen dan het kopiëren voor privégebruik aanschaffen;
iii) het stelsel voorziet in een recht op terugbetaling dat doeltreffend is en de teruggave niet uiterst moeilijk maakt.”
Aangezien punt ii niet aan de orde is en niet is gesteld dat er een terugbetalingsregeling bestaat, is het mutualisation-stelsel in strijd met artikel 5(2) sub b Arl en dus ook in strijd met de in overeenstemming daarmee uit te leggen artikelen 16c-e Aw. Imation is daarom niet gebonden aan het systeem van mutualisation. Hierdoor hoeft Imation alleen thuiskopievergoeding af te dragen voor drager die voor het vervaardigen van privé-kopieën worden gebruikt.
Nu Imation niet tegen het oordeel van de rechtbank is opgekomen dat zij verplicht is om op grond van het A-contract opgave te doen, moet Imation opgave doen van alle door haar geleverde dragers.
De incidentele grief van Imation dat STK zich niet met vrucht kan beroepen op artikel 7 van de A-voorwaarden en de daarin opgenomen regel dat Imation het bewijs van professioneel eindgebruik moet leveren slaagt. Door STK is niet betwist dat zij sinds de SONT-besluiten aan de markt heeft gecommuniceerd dat voor blanco data-CD’s en DVD’s geen vrijstelling voor professioneel gebruik bestond en dat zij sinds die besluiten geen uitvoering aan artikel 7 van de A-voorwaarden heeft gegeven. Door deze langdurige, eenduidige en bewuste handelswijze van STK mocht, naar het oordeel van het hof, Imation redelijkerwijs aannemen dat STK afstand heeft gedaan van haar rechten uit artikel 7 van de A-voorwaarden tussen 1999/2003 en 2010. Er is aldus afstand van recht tot stand gekomen tussen partijen. Het is aan STK om het privégebruik van de blanco dragers te bewijzen. De stelling van STK dat zij niet de positie heeft om te achterhalen welk eindgebruik van de dragers wordt gemaakt, had in het licht van de ruime opgaveverplichting van Imation nader moeten worden onderbouwd. Imation zal op basis van de opgave zonder al te grote (praktische) moeilijkheden kunnen vaststellen welke dragers ter beschikking zijn gesteld van natuurlijke personen. Het tussenvonnis wordt daarom vernietigd voor wat betreft de bewijslastverdeling.
Imation heeft bevestigd dat zij de thuiskopieheffing heeft doorberekend aan de bedrijfsmatig handelende eindgebruikers. In het Copydan-arrest is overwogen dat indien de betalingsplicht wordt afgewenteld op de eindgebruiker, alleen deze eindgebruiker terugbetaling van de vergoeding kan krijgen. Deze regel is te beschouwen als lex specialis ten opzichte van de regel van artikel 6203 BW (onverschuldigde betaling). Imation kan daarom geen aanspraak maken op terugbetaling van de in de periode september 2004 tot juni 2010 voor haar Commercial Channel afgedragen thuiskoppievergoeding, ook niet door middel van verrekening. Mede in aanmerking nemend dat partijen niet eenstemmig het verlagen hebben uitgesproken dat het hof de zaak zelf afdoet, wordt de zaak terugverwezen naar de rechtbank.
