Het Moluks Historisch Museum maakt inbreuk op auteursrecht 55 foto's van erfgenaam eiseres: MHM heeft de collectie openbaargemaakt en verveelvoudigd. De rechtbank passeert de verweren van het museum: Geen sprake van een licentie; Geen rechtsgeldig beroep op verruimde licentie die Pictoright had kunnen verstrekken; Gebruik gemaakt van opt-outrecht; De wettelijke beperking van artikel 18c Aw is enkel bedoeld voor instellingen voor cultureel erfgoed; Geen sprake van een openbare tentoonstelling als bedoeld in artikel 23 Aw; Beroep onderwijsexceptie (artikel 16 Aw) komt alleen toe aan onderwijsinstellingen; Geen sprake van rechtsverwerking en verjaring. Rechtbank maakt gebruik van schattingsbevoegdheid bij begroting schade: Geen verhoging vanwege schending persoonlijkheidsrechten, deze vererven niet. Toewijzing rectificatie op grond van 28 lid 10 Aw.
AUTEURSRECHT - BEPERKINGEN - OPENBARE TENTOONSTELLING
Eiseres is weduwe van fotograaf die gedurende zijn leven foto's en dia's heeft gemaakt van de Molukse gemeenschap in Nederland. Stichting Moluks Historisch Museum heeft een museum geëxploiteerd in Utrecht. De museumstukken zijn sinds de sluiting in 2012 opgeslagen en heeft via haar website haar activiteiten voortgezet. Een deel van de collectie is digitaal en op aanvraag en tegen betaling te zien. Zo ook de foto's van fotograaf; haar collectie is ook digitaal beschikbaar gesteld aan online beeldbanken zoals Delpher, Collectie Nederland en Europeana. De Stichting brengt het boek "Een kwestie van organisatie" uit met daarop een foto van fotograaf.
De rechtbank concludeert dat Stichting MHM ten aanzien van de foto’s uit de fotocollectie handelingen heeft verricht die, onder de Auteurswet (hierna: Aw), kwalificeren als een openbaarmaking en/of een verveelvoudiging.
De verweren zijn minimalistisch ingekleed. Zo heeft de Stichting MHM een beroep gedaan op de excepties genoemd in de artikelen 18c (cultureel erfgoedinstelling) en 23 Aw (eigenaar, bezitter of houder), omdat aan alle voorwaarden is voldaan. Dat is onvoldoende, van de Stichting MHM mag worden verwacht dat zij zo’n standpunt concretiseert en preciseert.
Er zou toestemming zijn omdat de foto's geschonken zouden zijn en onderdeel daarvan is dat een royaltyvrije, onvoorwaardelijke en eeuwigdurende licentie is verstrekt. De stelling kan zij niet onderbouwen en de stichting erkent dat het aannemelijker is dat de foto's in haar bezig zijn gekomen door schenkingen van derden.
De wettelijke beperking van artikel 18c Aw is bedoeld voor instellingen voor cultureel erfgoed. Zo’n instelling kan zich op deze beperking beroepen indien geen representatieve collectieve beheersorganisatie bestaat die een zogeheten ‘verruimde licentie’ verstrekt overeenkomstig de regeling van hoofdstuk IVa Aw. Pictoright is voldoende representatief om een verruimde licentie te verstrekken, echter er is ook gebruik gemaakt van het opt-outrecht 44 lid 3 Aw.
De rechtbank is van oordeel dat fotografische werken vallen binnen het bereik van artikel 23 Aw. Het moet dan gaan om foto’s met een zeker artistiek karakter. De openbaarmaking van foto’s die behoren tot de fotocollectie op de eigen website en de beschikbaarstelling aan drie externe beeldbanken zijn niet te beschouwen als een openbare tentoonstelling als bedoeld in artikel 23 Aw. De rechtbank is namelijk van oordeel dat de handelingen die Stichting MHM heeft verricht buiten het toepassingsbereik van artikel 23 Aw vallen.
De openbaarmaking van foto’s die behoren tot de fotocollectie op de eigen website en de beschikbaarstelling aan drie externe beeldbanken zijn niet te beschouwen als een openbare tentoonstelling als bedoeld in artikel 23 Aw. Ook het gebruik van een foto in een door Stichting MHM uitgegeven boek en de verstrekking van kopieën van foto’s aan derden ten behoeve van het gebruik in boekwerken valt buiten het bereik van artikel 23 Aw. De verkoop van kopieën van foto’s via de eigen website kwalificeert de rechtbank als commercieel gebruik. Ook dat gebruik valt buiten de doelbegrenzing van artikel 23 Aw.
Een beroep op onderwijsexceptie van 16 Aw, komt enkel toe aan onderwijsinstellingen.
De rechtbank zal geen verdere verhoging toekennen vanwege het onvermeld laten van de naam van de fotograaf. De rechtbank oordeelt dat zo’n aanvullende vergoeding zijn grondslag vindt in artikel 25 Aw, welke niet vererven en worden ook niet van rechtswege toegekend aan nabestaanden.
De rechtbank verbiedt de Stichting MHM om de 55 foto's openbaar te maken en/of te verveelvoudigen, veroordeeld MHM tot schadevergoeding en redelijke gebruiksvergoeding, rectificatie wordt eveneens bevolen.
De rechtbank zal aan [eiseres] toekennen een schadevergoeding van (€ 75,00 x 55) € 4.125,00 als redelijke gebruiksvergoeding.
IEPT20240228, Rb Gelderland, X v Moluks Historisch Museum
