HP heeft onrechtmatig gehandeld jegens 123inkt klanten die getroffen zijn door dynamic security update

18-03-2020 Print this page
IEPT20191217, Hof Amsterdam, Stichting 123Inkt Huismerk Klanten v HP

Verbod voor HP om wijzigingen in programmatuur printers aan te brengen waardoor printers niet meer functioneren of foutmelding geven met 123inkt-huismerk cartridges afgewezen: van HP kan niet worden gevergd dat zij bedrijfsvoering afstemt op eigenschappen van door derden op de markt gebrachte (kloon)cartridges en updates essentieel om functionaliteit te behouden en verbeteren. Onvoldoende belang bij verbod voor gebruik dynamic security inzake HP-printers die vóór 1 december 2016 (datum roll back) zijn vervaardigd: geen reële dreiging van hernieuwd gebruik van dynamic security door ter beschikking gestelde roll back HP, software update die dynamic security verwijdert, toezegging HP en feit dat kopers van printers die na 1 december 2016 zijn vervaardigd worden geïnformeerd over dynamic security. Stichting geen collectieve belangenbehartiger ex artikel 3:305a BW: Stichting treedt slechts op als rechtsopvolger dan wel gevolmachtigde/lasthebber van de deelnemers, artikel 3:305a BW hoedanigheid volgt niet uit inleidende dagvaarding en innemen van die hoedanigheid is nadien niet meer mogelijk, Stichting kan in deze procedure dus slechts de vorderingen geldend maken die de deelnemers aan haar hebben gecedeerd dan wel waarvoor zij aan de Stichting een volmacht tot inning hebben gegeven. Uit deelnemersovereenkomst blijkt niet dat deelnemers vorderingen m.b.t. na sluiten deelnemersovereenkomst aan te schaffen HP printers hebben overgedragen. Gebruik van dynamic security niet per definitie ongeoorloofd: onder meer om counterfeit tegen te gaan en omdat HP niet kan instaan voor kwaliteit van afdrukken van niet van haar afkomstige cartridges, terwijl klanten negatieve printerervaringen wellicht aan de printer zullen wijten: HP heeft gebruikers van na 1 december 2016 vervaardigde printers gewaarschuwd over dynamic security. HP heeft onrechtmatig gehandeld jegens gebruikers geblokkeerde printers: HP had zich moeten realiseren dat gebruikers door gebrekkige en deels onjuiste informatie mogelijk onnodig schade door de blokkade zouden lijden en had gebruikers tijdig en juist moeten informeren over oorzaak en oplossing blokkade. Opgevoerde schadeposten afgewezen, verwijzing naar schadestaat: mogelijkheid van schade als gevolg van onrechtmatig handelen HP wel aannemelijk.

 

ONRECHTMATIGE DAADPROCESRECHTSCHADE

 

HP maakt onder meer printers en inktcartridges. Digital Revolution exploiteert webwinkel 123inkt.nl en biedt onder meer huismerkcartridges aan. Printers die na maart 2015 door HP werden gefabriceerd werden met de zogenaamde dynamic security uitgerust, dat een authenticatiemethode is die de herkomst van inktcartridges die in de printer worden geplaatst aan de hand van de daarop aangebrachte chip herkent. Rond 13 september 2016 heeft de firmware van een aantal HP-printers die op dat moment dynamic security bevatten, automatisch de authenticatieparameters aangepast aan de hand waarvan de herkomst van inktcartridges die in de printer worden geplaatst, wordt gecontroleerd. Als gevolg daarvan was het vanaf dat moment niet meer mogelijk om in die printers cartridges te gebruiken met chips die niet van HP afkomstig waren. Dit gold ook voor 123inkt-huismerk cartridges. Gebruikers van cartridges die door de blokkade werden getroffen kregen de de foutmelding die links wordt getoond. Digital Revolution heeft vervolgens een stichting opgericht (Stichting 123inkt-Huismerk Klanten, hierna “de Stichting”) waar haar klanten lid van konden worden door middel van een deelnemersovereenkomst, waarmee de klant alle mogelijke bestaande en toekomstige vorderingen die hij heeft op HP wegens het installeren of implementeren van firm- of software of updates daarvan voor een aantal met name genoemde HP-printers als gevolg waarvan het gebruik van 123-inkthuismerkcartridges geblokkeerd, bemoeilijkt of gehinderd wordt aan de Stichting cedeert. Voor zover deze vorderingen niet overdraagbaar zijn of niet overgedragen zijn, geeft de klant in de deelnemersovereenkomst aan de Stichting last en volmacht om de vorderingen op eigen naam en voor eigen rekening en risico (in en buiten rechte) te innen. Op 12 en 17 oktober 2016 heeft HP op haar website software ter beschikking gesteld die, indien hij wordt geïnstalleerd op HP-printers van voor 1 december 2016, de dynamic security van die printer verwijdert, zodat de cartridges van het 123-inkthuismerk daarin weer kunnen worden gebruikt. Deze software wordt hierna de “roll back” genoemd. Vanaf september 2017 heeft HP bovendien bij updates van de firmware van de getroffen printers zelf actief het onderdeel dynamic security verwijderd, zodat het uitvoeren van de roll back thans niet meer nodig is om de printers weer met cartridges van het 123inkt-huismerk te laten functioneren. De Stichting vordert onder meer een verbod om wijzigingen aan te brengen in de software van de printers zodat 123inkt-huismerk cartridges niet meer werken en een schadevergoeding. De rechtbank wees de vorderingen af (IEPT20171227). Het vonnis wordt vernietigd.

 

Het hof wijst het gevorderde verbod voor HP om wijzigingen in programmatuur printers aan te brengen waardoor printers niet meer functioneren of foutmelding geven met 123inkt-huismerk cartridges af. Van HP kan naar het oordeel van het hof niet worden gevergd dat zij haar bedrijfsvoering afstemt op eigenschappen van door derden op de markt gebrachte (kloon)cartridges. Ook zijn updates essentieel om functionaliteit te behouden en te verbeteren. Vervolgens wordt geoordeeld dat de Stichting onvoldoende belang heeft bij een verbod voor het gebruik van dynamic security inzake HP-printers die vóór 1 december 2016 zijn vervaardigd. Er is volgens het hof geen reële dreiging van hernieuwd gebruik van dynamic security door HP, gelet op de ter beschikking gestelde roll back. HP heeft ook actief aan alle gebruikers een update verstrekt die – mits geaccepteerd door de gebruiker – ertoe leidt dat dynamic security definitief en permanent van de printers wordt verwijderd en de raadsman van HP heeft ter zitting in hoger beroep bovendien namens HP bevestigd dat zij nooit meer dynamic security zal installeren op de printers die voor 1 december 2016 zijn vervaardigd. Verder staat tussen partijen niet ter discussie dat HP met ingang van 1 december 2016 haar beleid inzake het gebruik van dynamic security heeft gewijzigd in die zin dat zij kopers en gebruikers van na 1 december 2016 vervaardigde printers informeert dat zij dynamic security gebruikt en wat de gevolgen daarvan kunnen zijn.

 

Er wordt ook geen verbod opgelegd ten aanzien van HP-printers die ná 1 december 2016 zijn vervaardigd. Hierbij wordt overwogen dat de Stichting geen collectieve belangenbehartiger is ex artikel 3:305a BW, omdat de Stichting slechts optreedt als rechtsopvolger dan wel gevolmachtigde/lasthebber van de deelnemers en de artikel 3:305a BW hoedanigheid niet uit de inleidende dagvaarding volgt, terwijl het innemen van die hoedanigheid nadien niet meer mogelijk is. De Stichting kan in deze procedure dus slechts de vorderingen geldend maken die de deelnemers aan haar hebben gecedeerd dan wel waarvoor zij aan de Stichting een volmacht tot inning hebben gegeven. Uit de deelnemersovereenkomst blijkt niet dat de deelnemers hun vorderingen met betrekking tot de na het sluiten van de deelnemersovereenkomst aan te schaffen HP printers hebben overgedragen aan de Stichting. Daarnaast wordt overwogen dat het gebruik van dynamic security niet per definitie ongeoorloofd, omdat er onder meer counterfeit mee wordt tegengegaan en HP gebruikers van na 1 december 2016 vervaardigde printers over dynamic security heeft gewaarschuwd.

 

Het hof oordeelt wel dat HP onrechtmatig heeft gehandeld jegens gebruikers van de geblokkeerde printers. HP had zich moeten realiseren dat gebruikers door de gebrekkige en deels onjuiste informatie mogelijk onnodig schade door de blokkade zouden lijden en had gebruikers tijdig en juist moeten informeren over de oorzaak en de oplossing van de blokkade, teneinde hen in staat te stellen dergelijke, redelijkerwijs voorzienbare, schade te vermijden. De door de Stichting opgevoerde schadeposten worden afgewezen, maar er wordt wel een schadevergoeding op te maken bij staat toegewezen, aangezien de mogelijkheid van schade als gevolg van het onrechtmatige handelen van HP aannemelijk is.

 

IEPT20191217, Hof Amsterdam, Stichting 123Inkt Huismerk Klanten v HP

 

ECLI:NL:GHAMS:2019:4502