Smartie maakt met tekens CitoMateriaal(.nl) en Cito Materiaal inbreuk op woordmerk CITO (sub b): verwarringsgevaar door hoge mate van overeenstemming tussen merk en tekens en hoge mate van soortgelijkheid van waren en diensten en onbetwiste grote bekendheid merk. Geen toegestaan refererend merkgebruik: Gebruik van de tekens wekt de suggestie van een commerciële band met Cito. Tekens CitoMateriaal.nl(nl) en Cito Materiaal zijn inbreuk op handelsnaam van Cito: Gering verschil in handelsnamen veroorzaakt verwarringsgevaar. Cito-boekjes ‘als geheel’ niet auteursrechtelijk beschermd: Auteursrechtelijke bescherming als geheel niet aannemelijk gemaakt door Cito. Concrete opgaven van Cito wel auteursrechtelijk beschermd: Creatieve keuzes met woordkeuze, zinsopbouw en afbeeldingen. Voldoende aannemelijk dat Cito auteursrechthebbende is: Vermelding Cito en 'copyright notice' op boekjes en bewijsvermoeden niet weerlegd. Auteursrechtinbreuk voldoende aannemelijk als tekst van opgaves hetzelfde is of minimaal afwijkt van Cito-opgaves: Geen inbreuk als enkel structuur overeenstemt.
AUTEURSRECHT - MERKENRECHT - HANDELSNAAMRECHT
Cito is een landelijke aanbieder en uitgever van toetsen, examens, meetinstrumenten en leerlingvolgsysteem voor leerlingen in de groepen 3 tot en met 8 in het basisonderwijs. Zij levert aan scholen boekjes met test- en toetsvragen, antwoorden, afbeeldingen en rekensommen. Cito heeft merkenrechten geregistreerd. De voormalige Stichting CitoMateriaal (nu Smartie) is in 2016 opgericht met als doel kansarme kinderen de mogelijkheid te bieden zich (beter) voor te bereiden op de eindtoetsen. Dat doet zij door 'CitoMateriaal' uit te geven.
Merkenrecht
Door het teken 'CitoMateriaal' op haar boekjes met oefenmateriaal voor leerlingen van de basisschool en bij het aanbod van deze boekjes op diverse websites, waaronder op de websites van Bol.com, Bruna en Bookspot, is er sprake van hoge mate van overeenstemming met de merken. Smartie voert aan dat ‘Cito’ niet alleen een merknaam is, maar ook een in het algemeen maatschappelijk verkeer gebruikte term voor de eindtoets in het basisonderwijs.
Naar oordeel van het Hof wekt Smartie de suggestie van een commerciële band. De tekens van Smartie zijn zodanig op de voor- en achterkant van haar boekjes geplaatst dat het publiek zal menen dat sprake is van een herkomstaanduiding in plaats van een enkele referentie naar de producten of diensten van Cito. Er is sprake van merkinbreuk sub b.
Handelsnaamrecht
Smartie heeft toegelicht dat zij Centraal Boekhuis laten weten dat de vermelding CitoMateriaal niet meer mag worden aangeboden. Het lag op de weg van Smartie om te controleren of deze melding het gewenste gevolg had en om vervolgstappen te zetten richting het Centraal Boekhuis en/of de aanbieders van dit materiaal.
Auteursrecht
Cito heeft niet aannemelijk gemaakt dat de boekjes ALS GEHEEL een auteursrechtelijk beschermd werk vormt. De door Cito overgelegde pagina’s zijn lang niet altijd opvolgend en ontbreken verschillende pagina’s van diverse boekjes. Doordat het hof niet over de volledige boekjes van Cito beschikt, kan het hof ook niet beoordelen of en in hoeverre de boekjes als geheel voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komen. Dit brengt mee dat Cito niet aannemelijk heeft gemaakt dat haar boekjes als geheel een auteursrechtelijk beschermd werk vormen.
Het hof kan uitsluitend de concrete opgaven die door Cito zijn overgelegd voor begrijpend lezen, rekenen-wiskunde, spelling en woordenschat beoordelen. Het kort geding leent zich niet voor een uitputtende bespreking van alle overgelegde voorbeelden. Er worden slechts twee voorbeelden per vaardigheid besproken.
Vanwege de woordkeuzes en de keuzes in de zinsopbouw bij de titels, de inhoud van de teksten en de vraagstelling van de opgaven en bij de antwoorden, komen voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking.
Een volledige rekenopgave, woordenschat en spelling zoals in gekozen voorbeelden, inclusief (de afbeelding en) de concrete woordkeuze in de vraagstelling, zijn een voldoende eigen intellectuele schepping van de maker is om als auteursrechtelijk werk in de zin van artikel 10 Aw te kwalificeren.
Bepaalde elementen van de opgaven dragen niet bij aan het karakter van een auteursrechtelijk beschermd werk. Zoals structuur, interpunctie, gebruikte witregels, indeling van de tekst met nummering, dikgedrukte woorden of stippellijnen, het gebruik van eenvoudige symbolen zoals en om bijvoorbeeld de plaats in een tekst aan te duiden en de opbouw van de opgaven. Deze elementen worden bepaald door didactische doelstellingen die zijn afgestemd op de specifieke groep waarvoor het boekje is gemaakt, dan wel zijn banaal en triviaal.
Uit een aantal in de uitspraak getoonde opgaven volgt dat Cito voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat Smartie inbreuk maakt op haar auteursrechten als de tekst van een opgave in een oefenboekje van Smartie hetzelfde is als de tekst van een opgave van Cito, dan wel als die tekst slechts minimaal afwijkt door bijvoorbeeld de meerkeuze antwoorden in een andere volgorde te plaatsen of een paar zinnen of woorden in de titel, in de vraagstelling of in de antwoordmogelijkheden te wijzigen. Smartie heeft toegegeven dat zij die opgaven heeft ontleend aan de opgaven van Cito, waardoor sprake is van inbreuk op de auteursrechten van Cito op die opgaven.
Andere getoonde opgaven maakt Smartie geen inbreuk op de auteursrechten. Ook niet middels het gebruik van de standaard vraagzinnen als "Lees de zin met ervoor”, “Zoek de eerste zin”, “Wat is goed?”, “Wat past het best op plaats …”, “Wat is een ander woord voor …”, “Wat betekent …?” en “Maak de zin af”.
Het hof gaat er bij de geclausuleerde toewijzing van deze vordering vanuit dat partijen voldoende houvast hebben aan de hiervoor in 3.60, 3.62, 3.64, 3.66 en 3.68 opgenomen beoordeling van de daarbij getoonde voorbeelden om te kunnen bepalen welke opgaven van Smartie wel en welke opgaven van Smartie niet onder het verbod vallen.
Smartie wordt veroordeeld tot staking van woordmerkinbreuk, handelsnaamrechtinbreuk en staking van verveelvoudigen en openbaar maken van identieke dan wel sterk gelijkende opgaven, zoals, maar niet beperkt tot de voorbeelden zoals getoond en beoordeeld. Volledige opgave. Permanente vernietiging van materiaal. Proceskostenveroordeling.
IEPT20240521, Hof Arnhem-Leeuwarden, Cito v Smartie
Zie ook: IEPT20230112, Rb Gelderland, Cito v Smartie
