Kunst omdat het mag (2022)

01-01-2022 Print this page
Auteur:
Birgit Kunst-Verboon
B916315

Dé IE- nieuwjaarsdagtraditie weer nieuw leven ingeblazen: Kunst, omdat het mag. Ik doe een povere poging, maar moet in Piter mijn meerdere erkennen.

Die Werke der grossen Meister sind Sonnen, die um uns her auf- und untergehen. So wird die Zeit für jedes grosse Werk wiederkommen, das jetzt untergegangen ist.“ Een toepasselijker citaat (van Ludwig Wittgenstein) om deze 'Kunst omdat het mag' te openen is er niet.

Dankzij artikel 37 Auteurswet komt er ook dit jaar op 1 januari weer een enorme hoeveelheid werken in het publieke domein - als de zonnen van Wittgenstein- op. 

De 70-jaarsgrens is in 1951 aangekomen. Het jaar waarin de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal door Frankrijk, West-Duitsland, België, Italië, Nederland en Luxemburg werd opgericht en Too Young van Nat King Cole het populairste nummer was.

Het werk van de volgende makers van auteursrechtelijk beschermde werken die in 1951 het ondermaanse voor het bovenmaanse hebben ingeruild, is vanaf vandaag in Nederland en andere landen waar de 70-jaren grens is getrokken, niet meer auteursrechtelijk beschermd.

Natuurlijk zijn er meer auteurs overleden dan ik hieronder zal uitlichten. Voor een (vast onvolledige) lijst verwijs ik naar Wikipedia.

- Ludwig Wittgenstein, communicatie- en taalfilosoof 26 april 1889 – 29 april 1951
Beroemdste werken zijn De Tractatus logico-philosophicus waarin Wittgenstein de grenzen van het verstand opzoekt door het bestuderen van taal aangezien taal en de wereld uit dezelfde logische structuren bestaan en Philosophische Untersuchungen waarin hij stelt dat taal alleen instrumenteel is in een omgeving met andere mensen die dezelfde taal beheersen.

- Alphons Boosten, architect van kerkgebouwen 20 januari 1893 – 2 januari 1951
Geen kerk, maar wel een architect:
IEPT20211105, Rb Rotterdam, architect v Evides 
Architect kan zich wel in redelijkheid verzetten tegen wijziging van zijn werk op grond artikel 25 lid 1 onder c: het aquaduct is bevestigd aan het dak en beïnvloedt reeds daarom (de zichtbaarheid van) de gevel, er is van functiewijziging geen sprake, nadelen van tegemoetkoming aan de bezwaren van de architect zijn voor Evides beperkt. Evides moet het aquaduct slopen.

Ferdinand Porsche, auto-ontwerper, 3 september 1875 – 30 januari 1951
Porsche was de uitvinder van de hybride auto en de ontwerper van de Mercedes-Benz SSK en naar eigen zeggen van de Volkswagen Kever. Was lid van de NSDAP en SS.
 

 

 

WolfgangS, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons

 

Geen relevante Porsche-rechtspraak in 2021, wel over een ander automerk in het hogere segment:

IEPT20211028, HvJEU, Ferrari v Mansory

Waarin het Hof oordeelde dat verschijningsvorm van een deel van een voortbrengsel (partial design), op onderdelen ook een niet-ingeschreven Gemeenschapsmodel kan laten ontstaan, mits dat deel of onderdeel een zichtbaar gedeelte van het voortbrengsel of samengestelde voortbrengsel vormen dat duidelijk is afgebakend door lijnen, een omtrek, kleuren, vormen of een specifieke textuur.

IEPT20210602, Rb Den Haag, Ferrari v Kitcar Collection

Auto van Kitcar Collection maakt inbreuk op merkenrecht Ferrari: tekens zijn gebruikt in economisch verkeer, ook tekens die met duct tape afgeplakt zijn. Geen sprake van inbreuk op auteursrechten van Ferrari: totaalindrukken stemmen niet overeen en Ferrari heeft nagelaten concreet te stellen en onderbouwen waarom de totaalindruk hetzelfde zou zijn. Geen sprake van slaafse nabootsing: gelet op verschillen tussen de auto’s is geen sprake van onrechtmatig handelen. Vordering tot vernietiging auto afgewezen: vernietiging niet evenredig nu een redelijk alternatief voor beëindiging van de inbreuk beschikbaar is.
 

IEPT20211103, Rb Amsterdam, Ferrari v Veni Vidi Vici Classic Cars
Auteursrechtelijke bescherming van vormgeving auto is een unierechtelijk materieel werkbegrip. Verschillen wekken andere totaalindruk dan de overeenkomsten. Geen auteursrechtinbreuk. Wel inbreuk op het merkenrecht, maar geen ontmanteling van de McBurnie. De inbreuk wordt beëindigd door bevel tot verwijdering van de merken van de aangeboden auto.

- Joseph Wilhelm Mengelberg, dirigent 28 maart 1871 – 22 maart 1951

- Daisy May Bates, 16 oktober 1859 - 18 april 1951
Ierse journaliste, antropologe en welzijnswerkster bij de Aborigines van Australië. Haar werk heeft een grote bijdrage geleverd aan het begrijpen van hun cultuur en het teruggeven van grondgebied. Leuke Wikipedia-pagina om eens te lezen.

- Marianne Philips, auteur, 18 maart 1886 - 13 mei 1951
Schrijver van onder andere het boekenweekgeschenk van 1950, De Zaak Beukenoot, waarin zij de klassenjustitie in de Nederlandse rechtspraak aan de kaak stelt.

Geen uitspraak over klassenjustitie, maar wel over een boek:

IEPT20211101, Rb Noord-Holland, Jiskefet v Noblesse uitgevers
Jiskefet kan met een beroep op hun merkrechten opkomen tegen het onderhavige gebruik van het teken Jiskefet op het boek van uitgeverij Noblesse op grond van artikel 2.20 lid 2 sub d BVIE: Jiskefet is heden ten dage nog een bekend cabarettrio. Uitgever moet door middel van een sticker op de voorkant van het boek een nadere omschrijving geven waardoor blijkt dat dit boek 'Encyclopedie Jiskefet' niet van Jiskefet zelf afkomstig is.

- William Randolph Hearst  29 april 1863 – 14 augustus 1951
Journalist, krantenmagnaat en medeuitvinder van de sensationele schandaaljournalisitek

Rechtspraak over een krantenartikel, of het een schandaal is, laat ik mij niet over uit.

IEPT20210913, Rb Amsterdam, Kroongetuige Marengo-proces

Vordering eiser om DPG te verbieden op welke wijze dan ook feitelijke beschuldigingen jegens eisers te uiten en/of te verspreiden niet toewijsbaar: preventieve censuur gaat gezien de hoge drempel die hiervoor opgelegd is in vergelijking met de omstandigheden (maatschappelijk debat gebruik kroongetuige en kroongetuige is publiek figuur), veel te ver. Vordering DPG te verbieden het concept-artikel te openbaren evenmin toewijsbaar: het feitenmateriaal moet geacht worden daadwerkelijk te bestaan. AD past een zin aan en voegt een standpunt van de kroongetuige over het beweerde toe.

- Kornelis Jacobus Kuiler 21 april 1877 - 13 november 1951
Dirigent en componist. Link naar zijn werk op YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=4ah8cJA5SU8

2021 was het jaar van de fonogrammen producerende DJ:

IEPT20211112, HR, Dance Events v Sena
Klachten falen. Bij dance-evenementen ten gehore gebrachte muziek. Vaststelling hoogte billijke vergoeding voor het openbaar maken van fonogrammen tijdens dance-evenementen. Onder reikwijdte begrip 'een voor commerciële doeleinden uitgebracht fonogram' valt ook online voor publiek beschikbaar gestelde muziek. 
 

IEPT20211217, HR, Martin Garrix v Spinnin
Auteurscontractenrecht. Vraag of beding onredelijk bezwarend is in de zin van art. 25f lid 2 Auteurswet. Toetsing ex tunc. Dat het hof de meeste bedingen niet onredelijk bezwarend heeft bevonden in de zin van art. 25f lid 2 Aw, brengt nog niet mee dat toepassing van die bedingen niet op grond van art. 6:2 lid 2 BW en art. 6:248 lid 2 BW naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou kunnen zijn. Terugwijzing naar Hof Den Bosch. Art. 1 onder d Wet naburige rechten; Deejay kan als fonogrammenproducent worden aangemerkt.


- Philipp Abraham Kohnstamm, pedagoog en naamgever van mijn basisschool, 17 juni 1875 - 31 december 1951